Deze advertentie plaatste Platform INS vandaag in de Volkskrant:
Wij onderschrijven de oproep van Fethullah Gülen en sluiten ons aan bij de gedachte dat het van wezenlijk belang is dat de wreedheden van IS ten strengste veroordeeld dient te worden en hopen hiermee een bijdrage te leveren aan de kunst van het samenleven in Nederland.
Op 22 augustus werd er een verklaring uitgegeven waarin de Turkse intellectueel Fethullah Gülen, die miljoenen mensen inspireert, terreurgroep IS (Islamitische Staat) sterk veroordeelt.
“De wrede en onmenselijke acties van de terreurgroep IS (Islamitische Staat) schuilt zich achter een valse religieuze retoriek”
Gülen brengt in de verklaring zijn condoleances over aan de slachtoffers van de IS (voorheen ISIS) in Irak en Syrië en de familie, vrienden en kennissen van de Amerikaanse journalist James Foley, die onlangs is onthoofd door de IS. Daarnaast spreekt Gülen de hoop uit dat de 49 Turken die zijn gegijzeld door IS-militanten zo snel mogelijk worden vrijgelaten.
Gülen:
“Iedere aanval, onderdrukking of vervolging van minderheden of onschuldige burgers is in strijd met de principes van de Koran en de traditie van onze profeet, vrede zij met hem. Terrorisme is dé term die gebruikt moet worden om de acties van de IS te beschrijven.”
Gülen vervolgt door te stellen dat de terroristen “of niets weten” van de “geest van de islam en zijn boodschapper,” of dat hun daden een puur politiek doel hebben. “Ze maken zich schuldig aan terrorisme en ze moeten voor het gerecht worden gesleept,” aldus Gülen.
“Ik sluit mij aan bij de verstandige mensen van over de hele wereld die deze criminelen oproepen om onmiddellijk een eind te brengen aan hun wrede en onmenselijke daden.”
Fethullah Gülen verklaarde enkele dagen geleden dat hij een vergissing heeft begaan toen hij de Turkse regeringspartij AKP (Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling) tijdens de referendumcampagne van 2010 steunde. Toch geloof ik niet dat het steunen van de grondwetswijziging an sich verkeerd was, maar het lijkt erop dat dit pakket maatregelen de weg heeft geëffend voor het semi-despotisme van de AKP.
Zoals ik herhaaldelijk heb onderstreept, heeft de AKP met de Ergenekon-processen haar eerste angst, die voor een militaire staatsgreep, geëlimineerd. En met het referendum van 2010 schakelde ze haar tweede grote angst uit – haar sluiting door het Hooggerechtshof. Sindsdien voelt de partij zich onbelemmerd om te doen en laten wat ze wil met de democratie en de rechtsstaat. Toch kon niemand dit in 2010 voorspellen omdat Erdoğan zijn ware bedoelingen altijd zeer zorgvuldig verborgen heeft gehouden.
Gülen treft dus geen blaam, maar uit nederigheid bekritiseert hij zichzelf. Toch denk ik dat hij, gezien zijn commitment ten aanzien van democratie, pluralisme en mensenrechten, een zelfde pakket maatregelen als destijds in 2010 zelfs nu zou steunen. Ik denk dat media en veel Hizmet-sympathisanten, onder wie ikzelf, hun grote vergissing met betrekking tot de AKP begingen tijdens de algemene verkiezingen van 2011. Toen steunden zij enthousiast en publiekelijk de AKP die daardoor 50 procent van de stemmen behaalde.
Achteraf is het makkelijk praten
Volgens mij is deze verkiezing, na de Ergenekon-processen en het referendum van 2010, de derde belangrijke factor die bijdroeg aan Erdoğans ‘roes’ en zijn transformatie in een halve despoot. Achteraf is het natuurlijk gemakkelijk praten, maar gezien de omstandigheden waarin de verkiezingen van 2011 plaatsvonden, bleef deze vergissing onopgemerkt. De centrumrechtse partijen hebben zichzelf in de voet geschoten door de kant van de generaals te kiezen tijdens de crisis die ontstond bij de presidentsverkiezingen van 2007 en ik kan me herinneren dat Gülen ontstemd was dat ze Erdoğan in de steek lieten zonder enige levensvatbare alternatieven.
Hij had zelfs voorzien dat Erdoğan op een kwade dag verwend zou raken en stout zou worden bij gebrek aan alternatieven. Bedenk wel dat er tijdens de verkiezingen in 2011 maar drie serieuze kandidaten bestonden: AKP, CHP (Republikeinse Volkspartij) en de MHP (Partij van de Nationalistische Beweging) en dat zowel de CHP als de MHP Ergenekon-verdachten naar voren hadden geschoven als parlementskandidaten. Het was dus niet meer dan logisch dat vrijwilligers en media van Hizmet vreesden voor een terugkeer naar het tijdperk van Ergenekon en staatsgrepen. Bovendien was de AKP de enige grote partij die in 2011 toetreding tot de Europese Unie, democratisering, meer grondrechten, pluralisme en mensenrechten omarmde. Zelfs toen verscheidene collega’s en ik de grote tekortkomingen van de AKP begonnen te zien en de partij begonnen te bekritiseren, wogen deze mankementen niet op tegen de grote verdiensten van de AKP. Tot 2012.
Desalniettemin hadden vrijwilligers en media van Hizmet terughoudender kunnen zijn in hun enthousiasme voor de AKP en in plaats van haar volledig te steunen hadden ze politieke partijen objectiever, evenwichtiger en neutraler tegemoet kunnen treden. Het was een vergissing de tekortkomingen van de AKP over het hoofd te zien – haar gebrekkige enthousiasme voor de EU en democratisering en de corruptiepraktijken waar de oppositie op wees. Had de AKP 45 procent van de stemmen gekregen in plaats van circa 50 procent, dan was de partij weliswaar nog steeds aan de macht gekomen, maar zou de partij niet zo vreselijk verwend zijn geweest.
Naïef geweest? Ja.
Het was een grove fout om Erdoğan niet terecht te wijzen toen hij regelmatig misbruik maakte van illegaal verkregen opnames over het privéleven van oppositieleider Deniz Baykal en verschillende MHP-kandidaten tijdens zijn verkiezingscampagnes. Het was een reusachtige en onvergeeflijke fout om de AKP-corruptie in de zaak Deniz Feneri niet aan de kaak te stellen. Ik schaam me ervoor dat ik zo naïef geloofde wat pro-Erdoğan-columnist Fehmi Koru destijds daarover schreef. Hij deed ons geloven dat dit een buitenlands complot was tegen de AKP, en ik schaam me er nog steeds diep voor.
We geloofden toen de ‘Witte Turken’ en pro-Ergenekon-media niet omdat ze in het verleden onnoemelijk veel verhalen verzonnen om de AKP, gelovige moslims en Hizmet zwart te maken. Mijn collega´s en ik waren zo druk bezig met democratisering en de Ergenekon-processen dat we maar weinig tijd besteedden aan wat de oppositie allemaal te zeggen had over de corruptie van de AKP, haar antidemocratische praktijken en fouten in de KCK- en Ergenekon-processen. Wij allen, inclusief Hizmet, krijgen daar nu de rekening voor gepresenteerd.
Het is mosterd na de maaltijd, maar ik heb er spijt van dat ik niet nieuwsgieriger was, evenwichtiger, meer uitgesproken, minder onpartijdig en minder naïef.
İhsan Yılmaz is schrijver, columnist en professor in Politieke en Sociale Wetenschappen aan de Fatih Universiteit in İstanbul.
Voormalig korpschef anti-terrorisme eenheid Hayati Başdağ protesteert tegen zijn arrestatie
In de nacht van 22 juli arresteerde de Turkse politie, tijdens invallen in woningen, meer dan honderd van hun eigen collega´s van verschillende rangen. De groep gearresteerden bestaat uit politieofficieren die betrokken waren bij de onderzoeken naar corruptie door de regerende AK partij van de Turkse premier Recep Tayyip Erdogan en de ´Salam Tawhied´ groep, een van origine Iraans netwerk dat in Turkije opereert.
In een persverklaring stelt Hadi Salihoglu, hoofdaanklager van Istanbul, dat de arrestatiebevelen moeten leiden tot ondervraging van 115 politieofficieren, die onder meer worden beticht van spionage en afluisteren. Enkele uren voor de nachtelijke invallen, zegt premier Erdogan tijdens een live middernachtelijk tv-interview dat “we samen moeten strijden tegen de ‘parallelstructuur’”, een term die door Erdogan in het leven is geroepen om volgers van de in de VS verblijvende Islamitische geestelijke en geleerde Fethullah Gülen binnen de bureaucratie mee aan te duiden.
Toen aan het licht kwam dat er onderzoek werd gedaan naar corruptie, beweerde premier Erdogan verontwaardigd dat er sprake was van een poging tot een staatsgreep door buitenlandse groeperingen (waarvan de naam buiten beschouwing is gelaten) die het succes van Turkije niet konden verdragen, en hun ‘pionnen’ binnen Turkije (de door Gülen geïnspireerde Hizmet beweging). Zij zouden voornemens zijn de regering omver te werpen en de groei van Turkije te saboteren. Waarop Erdogan “De tweede Onafhankelijkheidsoorlog van Turkije” verklaarde en verschillende wetten en regels liet passeren, en een aantal tegenmaatregelen nam, waaronder het blokkeren van berichten op Twitter en YouTube met uitgelekte informatie over het corruptieonderzoek; degradaties en herplaatsing van 40.000 politieofficieren, ambtenaren, aanklagers en rechters.
Wat gebeurde er?
Hieronder volgt een tijdslijn met de belangrijkste wettelijke maatregelen getroffen door de regering Erdogan die dienen als voorbereiding voor de huidige acties tegen de politie, en de consequenties van deze acties. Acties die naar verwachting ook zullen worden ingezet tegen aanklagers, rechters en journalisten:
15 februari 2014: Inwerkingtreding van een nieuwe wet waarmee de regering een grote vinger in de pap krijgt binnen de Hoogste Raad van Rechters en Aanklagers (HSYK), het uitvoerende en toezichthoudende orgaan dat beslist over alle zaken met betrekking tot benoemingen, toewijzingen, ontslag en disciplinaire straffen voor rechters en aanklagers in Turkije. Met het in werking treden van deze wet kan de regering Erdogan druk uitoefenen op rechters en aanklagers die zich bezighouden met onderzoek naar corruptie van de overheid en aanverwante zaken. Deze maatregel stuitte op veel weerstand binnen de EU omdat het ondermijnend werkt voor de verdeling van de macht binnen Turkije, en veroorzaakte een groot probleem in het toelatingsproces van Turkije in de EU.
28 juni: Inwerkingtreding van pakket wettelijke maatregelen waarmee een nieuw soort rechter in het leven wordt geroepen: een ‘super strafrechter’ met verreikende bevoegdheden. Eén enkele super strafrechter heeft de eenzijdige bevoegdheid om onderzoeken te beëindigen of op te starten, en om allerlei bevelen uit te geven, waaronder een bevel tot inhechtenisneming, huiszoekingsbevel, arrestatiebevel, het bevriezen van tegoeden etc. Voor de inwerkingtreding van deze maatregel konden deze beslissingen alleen worden gemaakt door het vrede- en strafgerecht bestaande uit een panel van rechters in plaats van slechts één allesbepalende rechter. De nieuwe wet maakt hoger beroep naar aanleiding van de uitspraken van deze nieuwe superrechters onmogelijk; elk beroep wordt doorgeschoven naar een andere superrechter.
28 juni: Reorganisatie van de Centrale Raad van Beroep, waarmee het rechtswezen ondergeschikt wordt gemaakt aan de regering door de inwerkingtreding van een andere maatregel binnen hetzelfde pakket wettelijke maatregelen zoals hierboven vermeld.
18 juli: De Eerste Kamer van de HSYK benoemt zes superrechters waaronder rechters Islam Çiçek en Hulusi Pur, de twee rechters die, in eerste instantie, een grootschalig onderzoek beginnen naar de politie slechts 4 dagen na hun benoeming.
20 juli: Premier Erdogan kondigt na zijn terugkeer uit Ordu aan dat de acties tegen de ‘parallelstructuur’ binnenkort zullen worden uitgevoerd door de nieuwe ‘superrechters’.
21 juli: Klokkenluider Fuat Avni (@fuatavni) tweet dat overheidsfunctionarissen op dat moment de pro-AK partij media op de hoogte brengen van de arrestaties, die binnen enkele uren zullen plaatsvinden. Dit om de consistentie in de mediaverhalen en hun eigen bescherming te waarborgen.
22 juli: Superrechters Islam Çiçek en Hulusi Pur starten, in eerste instantie, een grootschalig onderzoek naar de politie slechts 4 dagen na hun benoeming tot ‘super strafrechters’. Ismail Çiçek geeft opdracht tot arrestatie en ondervraging van meer dan 100 politieofficieren tijdens nachtelijke invallen. Met deze snelle actie maakt premier Erdogan zijn eerdere belofte dat deze nieuwe rechters de zogenaamde ‘parallelstructuur’ aan een nader onderzoek zullen onderwerpen, waar.
Islam Çiçek werd benoemd om één van de vorige rechters die toezicht hield op het onderzoek naar corruptie binnen de overheid te vervangen toen het bestaan van dit onderzoek op 17 december bekend werd gemaakt. Direct na zijn benoeming seponeerde rechter Ismail Çiçek prompt de zaak waarbij zakenmannen met nauwe banden met de overheid, zoons van de drie kabinetsleden en anderen binnen de kring van premier Erdogan betrokken waren. Hulusi Pur was de tweede rechter die na 17 december werd benoemd. Hij gaf opdracht tot vrijlating van de andere verdachten die in hechtenis waren genomen op verdenking van corruptie, omkoperij en witwasserij.
24 en 25 juli: Premier Erdogan, Vicepremier Arinc en Vicepremier Atalay verklaren naar de pers eenduidig dat de onderzoeken zich zullen uitbreiden naar andere ‘velden’.
23 juli: Vicepremier Arinc verklaart in een live interview dat indien de Hizmet beweging spijt betuigt en om vergeving van de regering vraagt, de zaak makkelijker kan worden opgelost. Deze woorden worden overal verspreid op de sociale media om de oprechte intenties van de acties te onderschrijven. Als premier Erdogan de volgende dag wordt geïnterviewd door de pers, weerlegt hij snel de uitspraak van zijn waarnemer waarin deze suggereert dat zij de macht hebben om een lopend onderzoek een halt toe te roepen.
23 juli: Familie van de gearresteerde officieren wacht buiten het Caglayan rechtbank in Istanbul. Er is te zien hoe ouders, echtgenoten en kinderen bij elkaar zitten en samen lezen en eten. Ze hebben een aantal posters bij zich waarop ze hun steun betuigen aan hun dierbaren die gevangen worden gehouden. Dit schouwspel wordt uitgezonden tijdens het avondnieuws en doet veelvuldig de ronde via sociale media.
24 juli: Ibrahim Okur, voorzitter van de 1e Kamer van de HSYK, het orgaan dat gaat over de benoeming van rechters en aanklagers, geeft in een televisie-interview voor CNN Turk toe dat ze geen omstreden figuren hadden moeten benoemen tot de ‘super strafrechters’ die nu het onderzoek naar de politie leiden. Okur laat zich ook uit over de herplaatsing, herbenoeming en degradatie van honderden aanklagers na de corruptieonderzoeken van 17 december. Hij zegt dat deze aanklagers onrechtmatig uit hun functie zijn gezet en dat dit ingaat tegen de principes van de HSYK.
25 juli: Meer dan 20 politieofficieren die werden vastgehouden voor ondervraging zijn zonder tenlastelegging vrijgelaten. Na hun vrijlating deden zij verslag van de verschrikkelijke omstandigheden tijdens hun arrestatie en hun gevangenschap. Ze werden onder meer onderworpen aan slaapdeprivatietechnieken zoals het verblijf in overvolle cellen, verblijf zonder matras om op te slapen, de onophoudelijke aanwezigheid van felle tl-verlichting, ook ’s nachts, voluit werkende centrale verwarmingen ondanks de hete zomer, en andere vormen van marteling zoals het gedwongen toekijken hoe anderen eten terwijl de gevangen gehouden officieren zelf vastten.
25 juli: na de uitzending van het avondnieuws en de verspreiding via de sociale media, voegen steeds meer mensen zich bij de familieleden van de gevangen gehouden officiers. Ze zitten, lezen, bidden en wachten samen bij de Caglayan rechtbank.
26 juli,. Om 01:30 uur is de maximale periode, inclusief verlenging, waarin een verdachte zonder aanklacht kan worden vastgehouden, verlopen. De 49 politieofficieren die sinds 22 juli worden vastgehouden beroepen zich met hun advocaten op hun recht vrijgelaten te worden. Op het moment dat ze de uitgang van poort C bereiken, worden ze omsingeld door de oproerpolitie zodat ze niet kunnen vertrekken. De politieofficieren en hun advocaten gaan vervolgens op de grond zitten wachten, met de politie in een cirkel om hen heen. Deze situatie leidt tot de iconische foto (klik hier) die via de sociale media de hele wereld rondgaat. De officieren worden opnieuw in hechtenis genomen en de periode waarin ze zonder aanklacht worden vastgehouden, wordt onrechtmatig verlengd.
27 juli: Volgens verschillende berichten, waarin premier Erdogan blijk geeft van zijn ergernis omtrent de media-aandacht die er voor de wachtende familieleden is, lijken er voorbereidingen te worden getroffen om de familieleden van de vastgehouden officieren die bij de Caglayan rechtbank, uiteen te drijven. De ouders, echtgenoten en kinderen van de vastgehouden officieren houden de wacht sinds 22 juli.
Als onderdeel van een politieoperatie tegen leden van de Hizmet beweging, werden tientallen politieofficieren in hechtenis genomen. (Foto: Today’s Zaman, Selahattin Sevi)
ISMAIL MESUT SEZGIN / LONDEN
In de ochtend van 17 december 2013 hebben Turkse aanklagers een aantal arrestaties verricht en invallen gedaan als onderdeel van een lopend corruptieonderzoek, waarbij een aantal mensen met nauwe banden met de regerende AK Partij van premier Recep Tayyip Erdogan mogelijk in diskrediet zouden worden gebracht (waaronder de zoons van drie kabinetsleden). Premier Erdogan noemt deze operatie een poging tot een staatsgreep tegen zijn regering, georganiseerd door een coalitie van vijanden binnen en buiten Turkije. Naar aanleiding hiervan roept hij op tot een tweede onafhankelijkheidsstrijd van Turkije tegen deze vijandelijke groeperingen. Erdogan beweert dat de ‘binnenlandse pion’ van dit complot bestaat uit de door Fethullah Gülen geïnspireerde Hizmet beweging die volgens hem in de regering is geïnfiltreerd. Zijn nummer één belofte voor de verkiezingscampagne: het voor eeuwig opdoeken van de Hizmet beweging. Klik hier voor meer achtergrondinformatie.
Waarom Erdogan Hizmet heeft verkozen tot zijn spookvijand
Om de meedogenloze maatregelen te rechtvaardigen waarmee hij een halt toeriep aan de corruptieonderzoeken van 17 en 25 december 2013, waarbij hij en zijn regering in diskrediet werden gebracht.
Om Hizmet de mond te snoeren, de beweging die niet alleen onafhankelijk van zijn regering opereerde maar ook de alerte Turkse Moslim wist te bereiken.
Erdogans stappenplan tegen de door Gülen geïnspireerde Hizmet beweging
Beteugelen en controleren van de media, wat overigens een doorlopend streven is en niet alleen hoog op de agenda van Erdogan staat. Het past echter perfect in dit rijtje daar het de mening van het publiek stevig verankert doordat het door de regering gecreëerde verhaal onveranderd wordt herhaald. Zie daar de reden van de blokkade op Twitter en YouTube; bij deze kanalen is er geen mogelijkheid tot beheersing, beïnvloeding en beteugeling;
Onderzoek naar de achtergrond van alle overheidspersoneel, bureaucraten, academici en journalisten, uitgevoerd door de Turkse Inlichtingendienst. We weten nu dat dit onderzoek voortvloeit uit de in 2004 gehouden bijeenkomst van de Turkse Nationale Veiligheidsraad waarbij Erdogan en de generaals besloten tot een landelijk stappenplan tegen de beweging, waarvan dit achtergrondonderzoek deel uitmaakt;
Ontmenselijking van Hizmet leden, om ervoor te zorgen dat het volk hun vervolging makkelijker accepteert;
Zuiveringsactie tegen degenen die na achtergrondonderzoek meer waarde blijken te hechten aan de constitutie en de wet dan aan onvoorwaardelijke trouw aan premier Erdogan. De vervanging van het hoofd van de politie van Istanbul door de voormalig burgemeester van Aksaray, wiens ervaring op politiegebied nihil is, is zo’n voorbeeld. De teller van het aantal mensen dat is gedegradeerd, herplaatst en uit hun functie is gezet staat momenteel op 20.000. De premier erkent dat het hier gaat om een ‘heksenjacht’ naar degenen die hij als verraders beschouwt;
Sabotage van Hizmet organisaties door bijvoorbeeld sluiting van universitaire voorbereidingsscholen, poging tot nationalisering van Bank Asya, uitoefenen van druk op zakelijke adverteerders in Zaman, intrekking van toestemming voor het bouwen van nieuwe scholen etc.;
Sabotage Hizmet ondersteunende bedrijven bijvoorbeeld door het intrekken van essentiële licenties zoals het geval was bij mijnbouwbedrijf Ipek Holding, en door druk uit te oefenen op business partners van bedrijven die gelinkt worden aan Hizmet;
Voorbereidend juridisch werk voor de criminalisering van Hizmet met behulp van maatregelen zoals hieronder vermeld.
Waarom Erdogan Hizmet wel moet overgaan tot vervolging
Om de verhalen te bekrachtigen die hij naar aanleiding van de Gezi park demonstraties de wereld in heeft geholpen, waarin hij beweert dat buitenlandse groeperingen samenwerken met binnenlandse verraders om het succes van Turkije te ondermijnen;
Om te ‘bewijzen’ dat de corruptieonderzoeken, waarin hij en zijn regering een grote rol spelen, in feite een poging tot een staatsgreep waren;
Om de meedogenloze maatregelen die hij heeft genomen tegen aanklagers en de politie, om een halt toe te roepen aan de corruptieonderzoeken, onder het voorwendsel dat zij verbonden waren met Hizmet, de binnenlandse aanstichter van de ‘mislukte staatsgreep’, te rechtvaardigen;
Om hem nog meer reden te geven om de scheiding der machten in Turkije te ondermijnen en hiermee zijn eigen toekomstige juridische onschendbaarheid te waarborgen;
Om zijn grote belofte na te komen de beweging te vervolgen en hiermee een waardige oppositionele en alternatieve partij van het toneel te laten verdwijnen.
Concrete stappen van Erdogan om Hizmet met succes te criminaliseren
Hieronder volgt een opsomming van de concrete stappen die de AKP regering na 17 december heeft genomen om er zeker van te zijn dat de Hizmet beweging met succes kon worden vervolgd en gecriminaliseerd. Niet alle stappen worden vermeld; alleen de meest relevante in bovengenoemd proces:
Veranderen van de HSYK door in februari een wet (1) te laten passeren waarmee de regering de macht heeft aanklagers en rechters te benoemen en beslist welke onderzoeken en rechtszaken zij krijgen toegewezen. Hiermee verschuift het evenwicht van de macht in de Hoogste Raad van Rechters en Aanklagers (HSYK);
Creëren van ‘super strafrechters’ met verreikende bevoegdheden door de inwerkingtreding van een pakket wettelijke maatregelen (2) medio juni. Eén enkele super strafrechter heeft de eenzijdige bevoegdheid om onderzoeken te beëindigen of op te starten, en om allerlei bevelen uit te geven, waaronder een bevel tot inhechtenisneming, huiszoekingsbevel, arrestatiebevel, het bevriezen van tegoeden etc. Vóór de inwerkingtreding van deze maatregel konden deze beslissingen alleen worden gemaakt door het vrede- en strafgerecht bestaande uit een panel van rechters in plaats van slechts één allesbepalende rechter. Deze nieuwe strafrechters worden benoemd door de geherstructureerde HSYK;
Reorganisatie van de Centrale Raad van Beroep, waarmee het rechtswezen ondergeschikt wordt gemaakt aan de regering door de inwerkingtreding van hetzelfde pakket wettelijke maatregelen als hierboven vermeld;
Opdracht van hoofdofficier van justitie Serdar Çoskun op 11 juni aan de politie van Ankara, afdeling georganiseerde misdaad, tot het uitvoeren van een geheim onderzoek naar de Hizmet beweging om inlichtingen in te winnen over Hizmet leden en de media groep, maatschappelijke organisaties, particuliere scholen, studentenhuizen, centra voor examenvoorbereiding, bedrijven, stichtingen en verenigingen die gelinkt worden aan de Hizmet beweging;
De uit 23 punten bestaande geschreven opdracht van Turgut Aslan, Hoofd van de afdeling terrorismebestrijding (TEM) (3) van 25 juni die naar politiebureaus in 30 provincies is gestuurd waarin dringend wordt verzocht mee te werken aan het lopende onderzoek naar Hizmet, uitgevoerd door de Opsporingsdienst Anticonstitutionele Misdaden, door hen te vragen of Hizmet beschikt over een gewapende afdeling; of Hizmet de macht heeft de regering omver te werpen of de Constitutie af te schaffen; of haar leden betrokken waren bij enkele van Turkije’s meest beruchte moorden, waaronder de moord op Hrant Dink in 2007, Katholiek priester Vader Santoro in 2006, een rechter die deel uitmaakte van de Raad van State in 2006, drie Christelijke missionarissen in Malatya in 2007 en de Turks Joodse zakenman Üzeyir Garih in 2001; voor welke individuen of buitenlandse groeperingen de leden van Hizmet werken, en hoe vaak prominente leden van Hizmet het land verlaten. TEMs geschreven opdracht bevat ook het verzoek aan de politie in 30 provincies om op zoek te gaan naar geheime getuigen die bereid zijn te getuigen tegen de beweging. Er wordt bij vermeld dat ook mensen die sinds 2003 stafrechtelijk zijn vervolgd en schuldig zijn bevonden toestemming krijgen om te getuigen.
In de hierboven vermelde stappen is uiteengezet welk voorbereidend werk de regering Erdogan heeft uitgevoerd om de Hizmet beweging in Turkije succesvol te vervolgen en criminaliseren. Met maatregelen die zijn genomen om de HSYK en de Centrale Raad van Beroep in bedwang te houden en de benoeming van ‘super strafrechters’ met verreikende bevoegdheden wil Erdogan ervoor zorgen dat de door de regering benoemde rechters en aanklagers de Hizmet beweging kunnen aanklagen en vervolgen, en om de uitspraak in beroep onaantastbaar te laten zijn. De opdrachten van hoofdofficier van justitie Serdar Coskun en het hoofd van TEM, Turgut Aslan tonen aan dat dit plan zijn doel vooralsnog niet mist.
Deze stappen maken deel uit van een groter plan tegen de Hizmet beweging, zoals onthuld in de parlementaire vraag gesteld door Idris Naim, voormalig minister van Binnenlandse Zaken en AKP parlementslid, aan de huidige Minister van Buitenlandse Zaken Efkan Ala, waarbij Mr Sahin stelt dat hem een stappenplan is overhandigd waarin uiteen wordt gezet hoe de regering de Hizmet beweging hard zal aanpakken en zal criminaliseren binnen haar rechtbanken. Mr Sahin verklaart dat het document is getekend en vraagt of het een origineel en onvervalst document is.
De parlementaire vraag van voormalig Minister van Binnenlandse Zaken aan de huidige Minister van Binnenlandse Zaken luidt: Heeft uw afdeling een stappenplan opgesteld met als doel de Hizmet beweging van het toneel te laten verdwijnen?
Idris Naim Sahin was een goede vriend en vertrouweling van premier Erdogan. Van juli 2011 tot januari 2013 was hij Minister van Binnenlandse Zaken en Kabinetslid; van november 2002 tot december 2013 partijvoorzitter van de AKP. Naar aanleiding van de gebeurtenissen op 17 december trekt hij zich uit protest terug met de woorden: “De regering wordt geleid door een kleine oligarchie van elites, op zo’n manier dat grote delen van het stemdistrict en het Turkse volk worden buitengesloten.”
Opvallende punten uit de parlementsvraag van Idris Naim Sahin:
Het is bekend dat de regering gebruik maakt van staatsmiddelen om de confrontatie aan te gaan met degenen die begaan of verbonden zijn met de Hizmet beweging. Hizmet staat bekend om haar inzet met betrekking tot het hooghouden van het geloof en de wetenschappelijke en culturele waarden van ons land, en het promoten van deze kwaliteiten in de rest van de wereld. Dit alles kan slechts bijdragen aan het aanzien van Turkije. Klopt het dat er een stappenplan tegen de Hizmet beweging is opgesteld en tot uitvoer wordt gebracht?
Klopt het dat het eerste artikel van dit vermeende stappenplan gaat over een plan om leden van de Hizmet beweging, en degenen die de constitutionele orde van het land trachten te vernietigen, op te sporen en het nodige bewijs tegen hen in het geheim te verzamelen?
Geeft het Stappenplan overheden opdracht om te onderzoeken of de Hizmet beweging beschikt over strijdkrachten en over voldoende macht om de regering over te nemen?
Geeft het Stappenplan opdracht om onderzoek te doen naar de mogelijke rol van de Hizmet beweging in beruchte misdrijven, waaronder de moord op St. Santoro, moord op Hrant Dink, de Zirve uitgeverijmoorden, en de moorden op Necip Hablemitoğlu en Üzeyir Garih?
Vraagt het Stappenplan mensen die de afgelopen 10 jaar het slachtoffer zijn geweest van misdaadonderzoek te getuigen tegen de Hizmet beweging en eist het dat voormalig Hizmet leden worden aangespoord te getuigen tegen de beweging om vervolgens via de staat getuigenbescherming te genieten?
Op 14 mei 2014 vond er een spoeddebat plaats in de Tweede Kamer over de Gülenbeweging. Enkele beweringen die werden gemaakt werden gefundeerd op het wetenschappelijke onderzoek van Martin van Bruinessen die in 2009 in opdracht van de Tweede Kamer onderzoek naar deze beweging deed. Het is jammer dat zijn onderzoek onvolledig werd aangehaald, waardoor er een verkeerde indruk kan ontstaan over de conclusies uit dit onderzoek. Daarom willen wij hier puntsgewijs de beweringen (zoals deze inverschillendeberichten zijn verschenen) aanhalen en hoofdzakelijk Van Bruinessen aan het woord laten bij de beantwoording van deze beweringen.
Antwoorden uit het onderzoek van Van Bruinessen
Het onderzoek van Van Bruinessen is naar zijn zeggen gebaseerd op “directe observaties van activiteiten en interacties tussen leden van de beweging en uit een reeks diepte-interviews met personen die nu of in het verleden op enige wijze bij de beweging betrokken waren, als scholier of student in een internaat of studentenhuis, als sympathisant die weleens bijeenkomsten bijwoont, als organisator van activiteiten of als ondernemer die deze activiteiten financieel ondersteunt” (Van Bruinessen 2010, p.9).
De recente beweringen en oude antwoorden daarop door Van Bruinessen:
Bewering 1: “Een groot deel van de Kamer is bezorgd over mogelijke indoctrinatie door de Turkse Gülenbeweging”
“[De Gulenbeweging] doet geen pogingen die normen en devoties aan anderen op te leggen” (Van Bruinessen, 2010, p. 75).
Bewering 2: “moeten Gülen bestuderen in [studie]huizen”
Volgens onderzoek van gemeente Amsterdam verblijven in deze huizen alleen maar volwassen studenten. Aangezien het volwassenen betreft kan men er vanuit gaan dat er geen dwang plaats kan vinden aangezien zij vrij zijn te bewegen zoals zij dat wensen. Dit onderschrijft Van Bruinessen middels het volgende: “Niet alle studenten die uitgenodigd waren om in de studentenhuizen te blijven waren praktiserende moslims. Alhoewel er geen expliciete verplichting was om mee te doen met de gemeenschappelijke gebeden en leessessies, hebben de meeste nieuwkomers zich aangepast aan de gemeenschappelijke discipline. Degenen die zich niet aanpasten vertrokken na een korte tijd. Dit was het geval bij een Alevi student die zich oncomfortabel voelde in deze omgeving ondanks de tolerante houding van zijn vrienden. Een paar anderen prefereerden te blijven in de dershane voor pragmatische redenen (lage huur) maar na hun studie hebben ze toch afstand genomen” (Van Bruinessen 2014, p. 175). De mensen die in deze huizen verblijven zijn dus vrij om te bewegen zoals zij dat wensen.
Bewering 3: “De organisatie heeft twee gezichten. Naar buiten seculier, naar binnen heel religieus…”
Het klopt dat het om moslims gaat die zich actief inzetten in wat als de ‘seculiere domein’ omschreven wordt. Mensen uit de beweging die zich inzetten ervaren deze dichotomie niet.
Van Bruinessen (2010) zegt hierover op pagina 73:“Kenmerkend voor de Gülenbeweging is de scheiding tussen de activiteiten in de publieke sfeer, die niet specifiek religieus zijn, en de expliciet religieuze vormen van devotie en verinnerlijking, die in de privésfeer van het internaat, de dershane, het zomerkamp en de huiskamer plaatsvinden. De publieke activiteiten – onderwijs, liefdadigheid, dialoog, ondernemerschap – staan niet los van de religieuze grondhouding die in de privésfeer wordt gecultiveerd, maar worden alle beschouwd als de uitvoering van religieuze plichten.De term hizmet, ‘het dienen’, verbindt beide sferen:maatschappelijke dienstverlening wordt als een vorm van devotie, dienen van God, gezien.”
Bewering 4: “ (vervolg).. de beweging is schadelijk voor de samenleving.”
Verschillende Kamerleden trokken in 2009 aan de bel en vroegen het onderzoek aan omdat zij van mening waren dat de beweging integratiebelemmerend zou zijn.
De conclusie van de onderzoeker wat integratie betreft luidt: “Er is echter een sterke ondersteuning van inspanningen om succes te boeken op school en bij voortgezette opleidingen. Deze instellingen hebben participatie in het onderwijs bevorderd. Naar uit de door de onderzoekers afgenomen interviews blijkt, vinden schoolverlaters en afgestudeerden uit kringen van de Gülenbeweging werk in zeer uiteenlopende sectoren van de arbeidsmarkt, en zeker niet uitsluitend in Turkse kring. We zijn bovendien geen enkel geval van werkloosheid tegengekomen. Op deze twee belangrijke indicatoren van integratie, schoolsucces en arbeidsparticipatie, blijken de internaten en dershanes dus geen belemmerende maar juist een bevorderende invloed te hebben.”
Bewering 5: “Er wordt gesteld dat de organisatie Turkse Nederlanders intimideert en zorgt voor segregatie”
Wat intimidatie betreft zie bewering 10.
Wat segregatie betreft: Dat de beweging integratiebevorderend is kan teruggelezen worden bij het antwoord op bewering 4.
Dat de beweging eerder dan segregerend juist unificerend is blijkt uit het feit dat de beweging erin slaagt mensen van allerlei verschillende gelederen bijeen te brengen, zoals ook wel blijkt uit Van Bruinessen (2010) zijn observatie op pagina 8: “Aan de debatfora en andere publieke bijeenkomsten die de beweging organiseert, nemen personen van zeer uiteenlopende achtergronden deel; opvallend is doorgaans de aanwezigheid van veel vrouwen zonder hoofddoek naast modieus bedekte” en op pagina 75: “In publieke activiteiten werken prominente leden van de beweging met opvallend gemak samen met mensen van zeer uiteenlopende achtergronden, waaronder ongelovigen.”
Bewering 6: “Een Kamerlid spreekt over een “wolf in schaapskleren” die streeft naar ondermijning van de waarden van de westerse samenleving.”
In 1992 maakte Gülen de destijds in Turkije controversiële uitspraak: “Er is geen terugkeer van democratie.”Daarnaast zetten vele mensen uit de beweging zich met hun middelen(waaronder financiële) in, sinds 1998 in Turkije middels de Abant platform en in Nederland middels Platform INS, om onder andere problemen van minderheden, mensenrechten en vrijheid van meningsuiting in kaart te brengen en te helpen bevorderen.
Van Bruinessen (2010) zegt op pagina 20: “Gülen nam ook het initiatief voor de zg. Abant-ontmoetingen die in 1998 voor het eerst plaatsvonden, een reeks ontmoetingen tussen vooraanstaande Turkse intellectuelen die het hele spectrum van seculier tot religieus en van links tot rechts vertegenwoordigden, en waar grote maatschappelijke thema’s in een vrije en open atmosfeer werden besproken.”
Bewering 7: Minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken laat onderzoeken of de beweging van de Turkse islamitische prediker Fethullah Gülen de integratie van Turkse Nederlanders beïnvloedt
Zie antwoord bewering 4.
Bewering 8: “Volgens een Kamerlid vinden veel Turken het moeilijk om eruit te stappen of kritiek op de beweging te leveren.”
Bruinessen (2010) op pagina 55; “Er zijn geen aanwijzingen dat het mensen die willen uittreden [uit de Gulenbeweging] bijzonder moeilijk gemaakt wordt, zoals door de buitenwacht wel is beweerd.”
Bewering 9: “Als ik kritisch ben krijg ik de vreselijkste termen naar mijn hoofd. Nu ben ik niet zo bang, maar veel Turkse Nederlanders wel.”
Wat intimidatie betreft kan het volgende gezegd worden: Vaak wordt er gebruik gemaakt van anonieme bronnen die aangeven geïntimideerd te zijn, maar hier geen aangifte van hebben gedaan. Hierdoor kan er niet nagetrokken worden of er daadwerkelijk sprake is van intimidatie.
Van Bruinessen (2010) op pagina 9: “de meest controversiële informatie aantreft. Dit betreft o.a. anonieme getuigenissen van voormalige leden van de beweging, samenzweringstheorieën van tegenstanders, en gedetailleerde informatie over de structuur en de vermoede verborgen agenda van de organisatie. In de meeste gevallen valt deze informatie niet uit onafhankelijke bron te bevestigen, en de waarde van deze internetbronnen is daarom gering.”
Als voorstanders van vrijheid van meningsuiting keuren wij vanuit de Gülenbeweging intimidatie absoluut af. Wij zijn het met minister Asscher eens wat betreft zijn uitspraak: “Alleen als er concrete aanwijzingen zijn dat er iets mis is, kan de overheid ingrijpen. Het is dan wel nodig dat daarvan aangifte wordt gedaan.” Alsmede roepen wij mensen op die dit ervaren hebben aangifte te doen en zijn wij hier bovenop voorstander van strafrechtelijke vervolging van mensen die zich hieraan schuldig maken. Echter zijn we ervan overtuigd dat, net als dat tot op de dag van vandaag dit niet is gebeurd, er geen instanties zullen zijn waarop intimidaties vanuit de Gülenbeweging plaats hebben gevonden. Aangezien de desbetreffende Kamerlid aangeeft hier direct mee te maken hebben gehad, nodigen wij haar hierbij uit en steunen wij haar bij aangifte te doen van mensen die haar hebben geïntimideerd.
Een mogelijke verklaring voor het feit dat sinds 2009 herhaaldelijk, ondanks bewijs van het tegendeel, onderzoek naar de Gülenbeweging gewenst wordt kan gevonden worden in Van Bruinessen zijn volgende verklaring:
“De actieve opponenten van de Hizmetbeweging in de Turkse gemeenschap in Nederland zijn maar een paar handvolle mensen – sommigen voormalig Maoisten en anderen Kemalisten – die een paar Nederlandse politici en journalisten vonden die ze graag wilden steunen tegen een campagne tegen de Hizmetbeweging. Alhoewel ze erin slaagden om enige twijfel en argwaan op te wekken in bredere cirkels, zijn ze er niet in geslaagd om de gemeentes te overtuigen om alle banden met Hizmetbeweging instituties te breken. Integendeel, de media campagnes tegen de Hizmetbeweging heeft de collectieve integratie/aanpassing in de Nederlandse samenleving versneld. De leden hebben zich meer geconcentreerd op activiteiten die als nuttig werden geacht door de Nederlandse contacten en de Nederlandse samenleving.” (Van Bruinessen 2014, p.169).
Tot slot
Dat er vijf jaar na het onderzoek van Van Bruinessen waarin hij de initiële verdenkingen ontkrachtte vooralsnog enkele aantijgingen herhaald worden, hierbij negerend dat zijn onderzoek in opdracht van de Kamer is gedaan, ervaren wij als bedroevend. Niet alleen omdat wij denken dat niemand hiermee gediend is, maar ook omdat wij het spijtig vinden dat er onnodig geld wordt uitgegeven aan nieuw onderzoek die oude conclusies herhalen dan wel bevestigen.
Vicepremier Asscher vindt dat de Gülenbeweging transparanter moet zijn over haar activiteiten en de interne organisatie. Ik onderschrijf dat en wil benadrukken dat de Gülenbeweging zich daar al een enige tijd op focust. Binnen dit kader hebben Gülen-sympathisanten al stappen genomen gericht op meer transparantie. Zo zijn onlangs de websites www.fethullahgulen.nl en www.gulenbeweging.nl gelanceerd. Daarnaast is een lezingenreeks over Gülen, zijn gedachtegoed en de Gülen-beweging gegeven. Ook is in het verleden een aantal keer conferenties georganiseerd om een platform aan wetenschappers te bieden die de Gülen-beweging in kaartwillen brengen.
Gülen-sympathisanten zullen zich blijven inzetten voor onderwijs, integratie en dialoog. Het doel is om op die manier een positieve en pro-actieve bijdrage te leveren aan onze samenleving. Gülen-sympathisanten prefereren kritiek op hetgeen zij doen of zeggen eerder in plaats van verdenkingen en mogelijke scenario’s waarvan zij niet kunnen bewijzen dat zij daar niet voor staan. Indien mensen op basis van hetgeen zij doen en zeggen een idee hebben hoe zij kunnen groeien, is opbouwende kritiek meer dan welkom.
Bronnen:
Bruinessen, M.M. van (2010). De Fethullah Gülenbeweging in Nederland. Den Haag: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Bruinessen, M.M. van (2014). The Netherlands and the Gülen movement. Sociology of Islam, Volume 1, Issue 3-4, pages 165–187
