Begin het jaar 2000 werd Turkije gewaardeerd als een moslimland dat stappen ondernam richting meer democratie. In 2002 kwam de huidige regeringspartij AKP aan de macht en voerde hervormingen door conform de democratische normen van de EU en op het gebied van mensenrechten maakte het land belangrijke stappen.

Deze democratische hervormingen hebben helaas niet lang geduurd. Na enkele jaren werden de hervormingen stopgezet en na de overwinning van de derde verkiezing in 2011 maakte de voormalige premier, nu de huidige president, Erdogan een bocht van 180 graden. Sindsdien volgt het land een toenemende autoritaire koers en vormt het geen voorbeeldfunctie meer voor andere moslimlanden.

Sommige mensen kunnen de laatste negatieve ontwikkelingen in Turkije opvatten als bewijs dat islamitische waarden en democratie niet met elkaar stroken. Echter dit zal een onjuiste redenering zijn.

Ondanks het feit dat de huidige Turkse regering de indruk geeft de islamitische waarden te omarmen,  staan ​​de handelingen van deze macht lijnrecht tegenover de islamitische fundamentele waarden. De islamitische basiswaarden zijn niet gerelateerd aan het gebruik van een bepaalde kledingsstijl of religieuze slogans. De fundamentele waarden van de islam aangaande het besturen zijn; respecteren van de rechtsstaat en de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, verantwoording afleggen van de machthebbers en de bescherming van de fundamentele rechten en vrijheden van ieder mens. De ondemocratische ervaringen van Turkije zijn het gevolg van het niet respecteren van de islamitische waarden.

De Anatolische bevolking is multicultureel. Burgers die een soennitische, alevitische, Turkse, Koerdische, een andere etnische, moslim, niet-moslim, religieuze of seculiere levensstijl er op nahouden hebben uiteenlopende ideologieën en overtuigingen. Iedereen dwingen om het zelfde te zijn en te denken is een nodeloze inspanning en respectloos tegenover de mensheid. In dit kader dient men respectvol te zijn tegen ieder burgers gevoelens, denkwijze, levensfilosofie of wereldbeeld. Participerende democratie waar geen meerderheid of minderheid de andere probeert te verdringen is de meest geschikte regeringsvorm voor een dergelijke multiculturele samenleving. Hetzelfde kan ook gezegd worden voor Syrië, Irak en andere buurlanden.

Zowel in Turkije als in verschillende landen hebben in de geschiedenis verschillende despotische regeringsleiders de macht gegrepen door bevolkingsgroepen tegen elkaar op te zetten. Ongeacht religieuze overtuigingen en opvattingen moeten burgers bijeen kunnen komen om hun universele rechten en vrijheden in bescherming te nemen en zich op een democratische manier kunnen verzetten tegen degenen die deze rechten schenden.

Zich kunnen uiten tegen onderdrukking is een democratisch recht, een burgerschapsplicht en een religieuze plicht voor gelovigen. De koran stelt dat mensen niet moeten zwijgen tegenover onrechtvaardigheid: “O jullie die geloven! Wees degenen die gerechtigheid handhaven en alleen tot Allah getuigen, zelfs al is het tegen jullie zelf, jullie ouders en jullie naaste verwanten.” (4: 135).

Vrijheid van leven en vrijheid van meningsuiting zijn fundamentele vrijheden.  Dit naleven zonder anderen schade te berokkenen, maakt de mens een echt persoon. Vrijheid is een recht dat door de Barmhartige aan mensen wordt toegekend. Een persoon die beroofd is van zijn vrijheid leeft geen menselijk leven in de werkelijke zin.

In tegenstelling tot wat ‘islam-politici’ beweren, is de islam geen ideologie met betrekking tot een regeringsvorm of bestuur. Het is een religie. In verband met het besturen kunner er wel islamitische principes voorgeschreven zijn, maar deze vormen een klein gedeelte van wat islam inhoudt. Het terugdringen van de islam tot een politieke ideologie is een misdaad tegen de geest van de islam.

Degenen die opvattingen hebben over de staatsvisie van de islam, hebben steeds fouten begaan tegen deze drie punten: Ten eerste verwarden zij de islam die beschreven is in de koran én volgens de Soennah met de historische ervaringen van de moslims. Het is belangrijk met kritische oog te kijken naar de historische ervaringen van moslims en de gemaakte beslissingen, dit tegen het licht van de islam te houden en na te zien naar de naleving van de mensenrechten, de democratie en sociale inclusie en steeds oplossingen te introduceren voor de problemen in de moslimwereld.  De tweede fout is het selectief overnemen van sommige vertalingen van de koran en hadiths om zo eigen gelijk te halen en eigen opvattingen op te leggen. De geest van de koran kan alleen achterhaald worden met een holistische benadering. De derde fout wordt gemaakt door te suggeren dat democratie en religie onverenigbaar zijn,  dat religie enkel voor Allah en democratie voor het volk is. Religie reguleert eveneens de sociale interacties tussen de gelovigen. Voor de moslims is er geen twijfel dat Allah de Almachtige alle dingen in kosmologische termen domineert, maar dit wil niet zeggen dat we geen wil en voorkeuren hebben of dat God dit niet in aanmerking neemt. Het feit dat het volk de macht heeft, wil niet zeggen dat de macht van Allah ontnomen is, maar dat dit door Allah wordt toevertrouwd aan het volk.

Bovendien is het de opdracht van de Staat om fundamentele rechten en vrijheden van de burgers te waarborgen en gerechtigheid en vrede te handhaven. De Staat is op zich geen doel, maar een hulpmiddel dat mensen helpt geluk te bereiken in het leven en het hiernamaals. De Staat staat dicht bij de overtuigingen en waarden van zijn burgers. De term islamitische staat is op zichzelf tegenstrijdig omdat theocratie vreemd is aan de geest van de islam. De staat, die het resultaat is van een sociaal contract tussen mensen, is uiteindelijk samengesteld uit mensen en is dus niet louter te beschrijven als islamitisch of heilig.

Democratie in de wereld komt in verschillende vormen voor. Aan basis van die verschillen ligt het streven naar het democratisch ideaal dat inhoudt dat een groep geen druk uitoefent op een andere groep, wat ook een islamitisch ideaal is. Het principe van de gelijkheid is er omdat Allah de mens eerbaar heeft geschapen en men deze als een kunstwerk dient te respecteren. Gelet op het geheel, merken we op dat participerende democratie of republikeinse bestuursvormen geschikter zijn voor de geest van de islam dan de bestuursvormen monarchie en oligarchie.

Het huidige bestuur in Turkije lijkt meer op een oligarchie dan een democratie.

Hoe kwam dit tot stand?

President Erdogan heeft zijn positie als staatshoofd misbruikt; hij heeft kapitaalbezitters naar zich toe getrokken, zijn nabije omgeving verrijkt en hiermee de ooit veelbelovende democratie in Turkije de verkeerde richting ingesleurd. Hij trachtte zijn macht verder te monopoliseren door een ​​publieke opinie te creëren; ik en alle sympathisanten werden vijanden van de Staat verklaard en verantwoordelijk gesteld voor alle kwaad in het recente verleden van het land. Deze voorvallen zijn typische voorbeelden van hoe men van iemand of van een groep een zondebok maakt.

Na de lancering van de heksenjacht richtte hij zich eerst op dissidenten, inclusief de sympathisanten die zich toewijdden aan vrede en verdraagzaamheid. Later werden de milieuactivisten, journalisten, academici, Koerden, Alevieten, niet-moslims en sommige vrome moslimgroepen die kritiek hadden op Erdogan’s beleid getroffen. Velen werden op onterechte manier ontslagen, gevangengenomen, gefolterd en ontvreemd van bezittingen.

Duizenden sympathisanten die aan de vervolgingen ontsnapten, zochten hun toevlucht in verschillende landen over de wereld waaronder Frankrijk. Hetgeen hen toevalt is integreren in de samenleving, bijdragen aan de oplossingen voor sociale problemen en het bestrijden van radicale interpretaties over de islam in Europa.

In Turkije kan het hebben van sympathie jegens een persoon of groep reden genoeg zijn om te vervolgen. Het aantal slachtoffers neemt elke dag toe. Meer dan 150.000 burgers werden onterecht ontslagen, meer dan 200.000 werden gearresteerd en meer dan 80.000 werden gevangengezet. Van degenen die vluchten voor de politieke vervolgingen, worden hun paspoorten geblokkeerd. Dit is een schending van de fundamentele mensenrechten zoals die gekend zijn door de Verenigde Naties. Ondanks de verschillende militaire coups die Republiek Turkije kende sinds de oprichting in 1923, maakte het land een moeilijke maar zekere vooruitgang richting democratie. De acties van de huidige regering schaden het aanzien van Turkije in de internationale arena. Het duwt Turkije onder de categorie van landen die vijandigheid uitstralen tegenover van vrijheiden; burgers die hun democratische recht gebruiken en kritiek uiten worden gevangen. Het bestuur lijkt alle diplomatieke missies, menselijk kapitaal en materiële middelen gemobiliseerd te hebben om de sympathisanten over de hele wereld lastig te vallen, te achtervolgen en te ontvoeren.

Op de democratische eisen van de burgers lijkt de regering in de recentste jaren geen gehoor aan te geven. De onderliggende reden hiervoor zou de bezorgdheid over de economische stabiliteit kunnen zijn. Als we echter verder kijken dan gisteren kunnen we zien dat er een historische reden voor is.

Hoewel het ideaal van de Turkse Republiek een democratisch bestuur is, zijn er geen systematische inspanning ondernomen om democratische waarden onder het volk  te implementeren. Gehoorzaamheid aan een machtige leider is altijd een belangrijke pijler geweest. Militaire staatsgrepen, die bijna elke tien jaar plaatsvonden, gaven de democratie geen kans om zich volop te ontwikkelen. Burgers zijn vergeten dat de Staat bestaat ​​voor de burgers en niet de burgers voor de Staat. Men kan vaststellen dat president Erdogan geprofiteerd heeft van deze gemeenschapspsychologie.

De democratie van Turkije ligt mogelijk in een coma als gevolg van het huidige regime, maar ik heb hoop. Vervolging is nooit langdurig geweest. Ik ben van mening dat Turkije op een dag zijn weg terug zal vervolgen richting democratie. Er moeten echter enkele maatregelen genomen worden om democratie te laten wortelen voor lange termijn.

Allereerst is het noodzakelijk om het leerplan te herzien. Gelijkheid van burgers voor de wet, fundamentele mensenrechten en vrijheden moeten jongeren in hun vroege schooljaren te zien krijgen zodat zij kunnen opgroeien als beschermers van deze waarden. Ten tweede is er behoefte aan een nieuwe grondwet die de fundamentele mensenrechten beschermt zoals die gekend is in het mensenrechtenverdrag van de Verenigde Naties waar noch een minderheid noch een meerderheid de andere onderdrukt. Om een evenwicht te handhaven en eventuele schendingen van het regime te voorkomen is het noodzakelijk dat het maatschappelijk middenveld en de vrije media door de grondwet gewaarborgd worden. Ten derde moeten opinieleiders democratische waarden en handelingen benadrukken.

Democratie en mensenrechten in Turkije is momenteel in stand-by. Het ziet eruit dat Turkije als moslimland een historische kans heeft gemist om democratische standaarden op EU-niveau te handhaven.

De leiders van een samenleving zijn als room boven vloeistof. De aard van de vloeistof is gelijk aan de aard van de room. Melkroom wordt afgeroomd van melk en yoghurtroom wordt afgeroomd van yoghurt. De leiders van een samenleving weerspiegelen, zo niet altijd met 100%,  de overtuigingen en waarden van de samenleving in het algemeen. Ik hoop en bid dat de pijnlijke gebeurtenissen in de moslimlanden aanleiding geven tot een collectief bewustzijn en hieruit democratische leiders en regeringen ontstaan die voorstanders zijn van vrije en eerlijke verkiezingen en alle fundamentele mensenrechten en vrijheden verdedigen.

 

 

Dit artikel is een vertaling van het stuk dat in de Franse krant Le Monde is verschenen

Read more:
Een vurig gebed

Geschreven door M. Fethullah Gülen Een vurig gebed. De Almachtige Schepper is Hij wiens bestaan de bron is van alle bestaan,...

Close