Interview Süd-Deutsche Zeitung: Gülen veroordeelt de ‘heksenjacht’ in Turkije
In één van de meest bekende nieuwsbladeren van Duitsland, de Süddeutsche Zeitung (SZ), verscheen 13 december 2014 een interview met de islamitische geleerde Fethullah Gülen. Het gerenommeerd nieuwsblad die dagelijks een half miljoen lezers heeft, is een toonaangevend blad in Duitsland.
Christiane Schlötzer, die 7 jaar Turkije-correspondent is geweest voor de SZ, heeft middels dit interview Fethullah Gülen zijn mening gevraagd over de recente antidemocratische ontwikkelingen in Turkije, het corruptieonderzoek welke Erdogan als een ‘poging tot staatsgreep’ en ‘terrorisme’ beschouwt, Erdogan zijn 1000-kamers tellende paleis, ‘de lange arm van Ankara’ en nog meer onderwerpen.
Enkele fragmenten uit het interview met de islamitische geleerde Fethullah Gülen:
Christiane Schlötzer: Voorheen steunde u het partij van Erdogan. Wat is er nu veranderd?
Fethullah Gülen: Bij de oprichting gaf de AKP aan zich hard te zullen maken voor democratie, mensenrechten, lidmaatschap van de Europese Unie, corruptiebestrijding, tegengaan van discriminatie en economische vooruitgang. In hun eerste jaren deed de AKP daadwerkelijk pogingen om die standpunten in praktijk te brengen en door deze inspanningen zijn zij ook gesteund door sympathisanten van de Gülenbeweging. Echter werden er na de verkiezingen van 2011, toen de AKP voor de derde keer aan macht kwam, stappen ondernomen die in strijd waren met het democratisch beleid waar ze zich eerder voor hadden ingezet.
De onderdrukking van de media, bovenmatige zeggenschap van de Turkse Veiligheid en Inlichtingendienst, in praktijk brengen van de methodes die in het verleden werden gebruikt door de Stasi in Oost-Duitsland, het niet in acht nemen van rechterlijke uitspraken, de manier van aanpak tegenover demonstranten die hun ongenoegen uitten binnen een democratisch kader en hiernaast vertoonde de AKP nog vele andere handelingen die een democratische ineenstorting genoemd kan worden. Nu word ik als vijand beschouwd door de Turkse overheid. Door deze lijn te volgen kunnen de corruptieschandalen gedekt worden en een autoritaire staat opgericht worden. Wat valt er anders te zeggen dan “Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel.
U bent samen met Erdogan medeverantwoordelijk geweest voor de vermindering van de politieke invloeden van het leger. Zijn deze inspanningen nu verleden tijd?
In het verleden hebben legerofficieren vier keer een staatsgreep gepleegd waarna gekozen regeringen omver zijn geworpen. Als gevolg hiervan werden er tienduizenden mensen ondervraagd, gevangen genomen en velen van hen zelfs gemarteld. Gedurende de kandidaatschap van Turkije voor EU-lidmaatschap hebben er onvoorstelbare gebeurtenissen plaatsgevonden. In het jaar 2010 heeft er een referendum plaatsgevonden om een grondwettelijke regeling te treffen om militairen, die in het verleden een actieve rol hebben gehad bij verschillende staatsgrepen, te laten berechten door de civiele rechter. Dit referendum werd door 58% van de Turkse bevolking gesteund. Nadat de militaire alleenheerschappij tot een eind kwam heeft de AKP de uitvoerende macht een buitengewone machtspositie verleend. Hierdoor werd de toezichthoudende orgaan ineffectief. Vervolgens werd de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht gemanipuleerd. Het resultaat: de alleenheerschappij van een politieke partij. Onze hedendaagse houding tegenover de alleenheerschappij van een politieke partij is hetzelfde als onze houding tegenover de militaire alleenheerschappij in het verleden. Vanwege deze houding worden we nu bestempeld als staatsvijanden.
Waar gaat Turkije heen?
De huidige toestand van de Turkse Republiek geeft in plaats van een democratische, seculiere en sociaal rechterlijke staat eerder de indruk weer een eenpartijstelsel te zijn of zelfs alsof er sprake is van alleenheerschappij. De scheiding der machten, diegene in de bovenste laag van de rechterlijke macht die zich verzetten buitenwege gelaten, lijkt te zijn geseponeerd. Turkije zorgt vanwege haar huidige reputatie voor polarisatie binnen haar eigen gelederen. En buiten Turkije om verliest zij langzamerhand haar reputatie en dreigt alleen te geraken. Ik betreur de positie waarin mijn land zich verkeert.
Erdogan zegt dat hij een gelovige generatie wil scholen/opleiden? Heeft u niet dezelfde ambitie?
De overheid kan geen taak hebben om een gelovige generatie te scholen, omdat men in dit geval andersdenkende individuen een bepaalde visie oplegt. Vrijheid van godsdienst is een van de fundamentele rechten van de mens. Het is de taak van de overheid om haar burgers, ongeacht hun geloof, de ruimte te bieden hun geloof te belijden en deze te kunnen doceren. De verwachtingen aan het adres van Erdogan waren, gedurende zijn 12 jaar durende leiderschap van de uitvoerende macht, om voor religieuze minderheden deze fundamentele rechten mogelijk te maken. De vraag in hoeverre dit is verwezenlijkt staat ter discussie. Een gelovig persoon zou geen concessies moeten doen op het gebied van recht en rechtvaardigheid. Wat dit betreft hoop ik wel op een gelovige generatie. Echter is het een ander verhaal wanneer er een generatie bedoeld wordt die in onwetendheid verkeert over haar eigen geloof, de samenleving polariseert en zelfs haat zaaien tot een dagelijks ritueel heeft gemaakt. Dan is mijn antwoord daarop heel duidelijk: absoluut niet.
Het nieuwe paleis van Erdogan. (Bron: Express.be)
Wat is uw mening over het nieuwe paleis van Erdogan?
Ieder land heeft ter vertegenwoordiging gebouwen nodig. Echter zou in plaats van een paleis met 1000 kamers te bouwen ervoor gekozen kunnen worden om al bestaande gebouwen uit te breiden. De rechter probeerde de bouw tegen te gaan maar de premier heeft dat weten te omzeilen. Dergelijke gedragingen zullen het vertrouwen en waardering van de burger schaden tegenover de rechtsstaat. De meest spectaculaire paleizen van de Ottomanen zijn gebouwd in hun laatste periode, vlak voor hun instorting. Vandaag de dag zien we op vele plekken op de wereld dat presidentiële gebouwen doorgaans bescheiden gebouwen zijn. Dit paleis heeft de reputatie van Turkije beschadigd. Pakweg 60% van de Turkse bevolking is van mening dat het paleis verkwisting is. Vanuit islamitisch optiek is dit ook niet veroorloofd en wordt het als ‘haram’ (verboden) beschouwd.
Erdogan beweerd dat u geïnfiltreerd bent in de Turkse overheid..
Een burger infiltreert niet in een instantie van diens eigen overheid. Dat heet deelname en van dienst zijn voor je eigen volk. Eenieder die de benodigde kwalificaties heeft kan regeringsfunctionaris worden. Komt deze onvrede en zelfs vijandigheid misschien doordat het ambtenaren betreft die niet blindelings trouw zijn aan hen? De huidige machthebbers beschouwen niet alleen de sympathisanten van Hizmet [red: benaming voor de Gülenbewging. Turks voor ‘dienstbaarheid’] als gevaarlijk. Eenieder met een afstandelijke houding tegenover hen dan wel zij die niets te maken willen hebben met de machthebbers worden tot dezelfde categorie gerekend. Dit wordt een heksenjacht genoemd.
Hoeveel overgeplaatste ambtenaren zijn sympathisanten van de Gülenbeweging?
Ik ken nog geen 10% van de mensen die aan deze beweging gelieerd zijn. Met de tijd zal het duidelijk worden dat de meerderheid van de betreffende openbare aanklagers, politieofficieren en docenten in geen enkel verband een relatie met deze beweging hebben. Hoogstwaarschijnlijk worden genoemde daden gepleegd vanuit twee motieven. Allereerst worden zoveel mogelijk mensen gelabeld als van de Hizmetbeweging waardoor de suggestie gewekt wordt dat de beweging een grote bedreiging vormt. Aan de andere kant proberen ze af te komen van niet-AKP’ers, door hen bijvoorbeeld te ontslaan. Onlangs heeft een AKP’er met aanzien dit toegegeven.
Wat heeft u te zeggen over de beschuldigingen betreft corruptie?
Het juridisch proces is niet ver gekomen. Hierdoor kan niemand een werkelijk oordeel hierover geven. Indien er in een Westers land sprake zou zijn van dergelijke beschuldigingen, dan zou dat geresulteerd hebben in de val van de overheid. Ankara benoemde op haar beurt deze beschuldigingen als een internationale complot. Een reactie die typisch is wat autoritaire staten betreft.
Heeft de Gülenbeweging aan machtsverlies geleden?
Het kan niet ontkent worden dat de perceptie op de Gülenbeweging in de ogen van het volk schade is toegebracht. De reden hiervoor was aanhoudende propaganda die verspreid werd door aan de overheid gelieerde media. Er word angst opgewekt bij het volk zodat zij hun kinderen niet naar scholen sturen en niet doneren aan Hizmet gelieerde instanties en hulporganisaties. Al deze op leugens berustte laster en propaganda zullen vroeg of laat door de waarheid ingehaald worden. Wanneer de waarheid boven water komt, zal het effect van deze propaganda op het volk zich ditmaal tegen henzelf keren.
Zij willen alle scholen gelieerd aan de Gülenbeweging in Turkije sluiten…
Deze scholen hebben tot op heden verscheidene prijzen en onderscheidingen gekregen. Indien Turkije een rechtsstaat is, dan verwachten we geen negatieve gevolgen voor deze scholen. Wanneer dit niet het geval is zal Turkije de verliezer worden.
Meest recent zijn er in Midden Azië scholen gesloten gelieerd aan de Gülenbeweging. Is de lange arm van Ankara hier verantwoordelijk voor?
De Turkse regering kiest afhankelijk van het land/gebied haar argumenten om hun wil door te zetten. Zo worden er binnen de grenzen van de oude Sovjet-Unie aangegeven dat wij spionnen van Amerika zouden zijn, in Amerika geven zij aan dat wij radicale moslims zouden zijn en in islamitische gebieden wordt er aangegeven dat wij kinderen tot afvalligen zouden maken. Tegenstrijdige laster dus. Het is overduidelijk dat men een pragmatische weg bewandelt. Maar door deze pad te bewandelen gaat dit alleen maar ten koste van de vriendschappelijke bruggen van Turkije met deze landen en ook lopen de internationale betrekkingen mede hierdoor schade op. De Turkse paranoia wordt hierdoor geëxporteerd naar het buitenland.
Een van de voormalige Amerikaanse ambassadeurs beschreef u als op één na belangrijkste persoon van Turkije. Hoe ziet u uzelf?
Met alle respect, de mensen die mij van dichtbij of ver af kennen weten dat ik nimmer de ambitie heb gehad om gekend en/of herkend te worden. Evenmin heb ik op geen enkele manier, spiritueel of materieel, persoonlijk gewin getracht te behalen. Het grootste bewijs hiervoor is mijn 76-jarige leven. Als deze beweging enige lof verdient, dan moet deze toegeschreven worden aan de vele vrijwilligers van deze beweging.
Zal de Gülenbeweging ook in staat zijn om zonder jou door te gaan?
Zelfs mensen die voor nog geen 1% onze visie deelden, hebben hun steun aan Hizmet getoond. Dit komt omdat wij de gedeelde menselijke waarden overeenkomstig hebben. Mensen uit Afrika die ik niet heb gekend hebben hun financiële steun getoond aan Hizmet gelieerde scholen en ziekenhuizen. Dit waren rijke mensen waarvan wij niets verwachtten. Elke nacht voor het slapen gaan sta ik stil bij de mogelijkheid dat ik niet meer wakker ga kunnen worden. Echter maak ik mij geen seconde zorgen over de toekomst van de beweging.
Bent u van plan om ooit terug te keren naar Turkije?
Ik mis mijn land enorm. Ook ben ik een gevoelig persoon. Ik heb ook vrienden en familie In Turkije. Ik ben ook maar een mens. Kortgeleden heb ik mijn broertje verloren en heb zijn begrafenis niet kunnen meemaken. Daarvoor heb ik de begrafenis van een ander familielid gemist. 60 jaar van mijn leven heb ik doorgebracht in Turkije. Als een gevoelig persoon voel ik passie voor sommige ruimtes en bezittingen. Het dorpje Korucuk [waar Gülen geboren is], het graf van mijn wijlen vader, opa en oma; de vele herinneringen die ik heb overgehouden aan de vele jaren die ik heb doorgebracht in Bozyaka en Yamanlar en mijn boeken aldaar. Wanneer ik deze herinner, krijgen mijn tranen de vrij loop. Als ik terugkeer zouden sommige mensen met een hoge rang binnen de staat mijn terugkeer kunnen gebruiken voor hun eigen kwade bedoelingen.
Is er iets dat u opvrolijkt ondanks alle gebeurtenissen?
Ik ben nooit voor een lange periode vrolijk geweest. Na elke militaire coup ben ik achtervolgd in Turkije. Ondanks alle gebeurtenissen van toen zijn de huidige gebeurtenissen erger. Het positieve van deze gebeurtenissen is het feit dat het kaf van de koren wordt gescheiden. De wereld kan deze beweging nu beter plaatsen.