De cultuur van het hart

De cultuur van het hart

(Uit het interview met Eyup Can, Zaman daily, augustus, 1995)

U verwijst regelmatig naar “ma’rifa” (kennis van God) als “hartcultuur.”

Kennis van God bestaat niet uit abstracte kennis; in zijn ware vorm wordt het getransformeerd tot liefde. We kunnen niet onverschillig blijven voor iemand waarin we hebben geloofd en die we daarna goed hebben leren kennen. Na geloof en kennis komt liefde. Liefde is de kroon op het geloof in God en op de kennis van hem. Liefde is voor iedereen, op zijn of haar niveau, toegankelijk. Liefde, dat nastreeft om zichzelf te verdiepen, beweegt zich altijd voort langs de horizon van “vergroting” en het vraagt: “Is er niet meer?” Aan de ene kant neemt de heilige kennis toe, hetgeen leidt tot het toenemen van liefde, hetgeen weer veroorzaakt dat de kennis nog verder toeneemt. Er wordt zo dus een opwaartse spiraal gevormd. Liefde neemt niet alleen toe in de naam van kennis, maar ook in de naam van liefde. Gedai zei: “Hoe meer ik mijn vinger in de honing van de liefde steek, hoe meer ik verbrand; geef me wat water.” Universeel licht verschijnt in de harten van degenen die dit water drinken en de weg naar het eeuwige leven wordt erdoor verlicht.

Uw boek “Kabin Zumrut Tepeleri” (in het Engels vertaald als “Key Concepts in the Practice of Sufism” ) is, naast dat het, met betrekking tot de stijl, zeer soefistisch is, gebaseerd op overdenkingen en vervoering…

Ik heb geprobeerd om de zaak op dat punt aan te kaarten. Het spirituele leven van de islam zou moeten worden beschouwd vanuit de benadering van de metgezellen van de Profeet. Imam Rabbani zegt: “We laten het pad van de metgezellen herleven.” Het laten herleven van het pad van de metgezellen werd echter volledig volbracht door Bediuzzaman. Het is nu ondenkbaar dat een dergelijke vernieuwingsactie ver kon liggen van het spirituele leven van de islam. De metgezellen leefden, als monniken in de nacht, een leven in liefde en aanbidding. Is het mogelijk om blind te blijven voor hun innerlijke levens?

Sommige mensen claimen dat de Risale-i Nur veraf staat van het soefisme. Klopt dit?

Nee. Als de Risale-i Nur zou worden uitgeknepen, zou je zien dat het spirituele leven van de islam en de soefistische waarheid er vanaf druipen. Ik denk dat de fout hier, het gevolg is van het vermengen van soefisme met derwisj-ordes (tariqa). Soefisme is het innerlijke leven van de islam; derwisj-ordes zijn instituten die in latere eeuwen zijn gesticht om dit leven te vertegenwoordigen en te leven. De ordes kunnen worden bekritiseerd. De Kadiris zeggen zelfs: “Hoorbare of luide recitatie is beter dan de stille recitatie van de Naqshis.” De Naqshis, die stille recitatie prefereren zeggen: “Omdat alles op de soefi-manier voornamelijk is gerelateerd aan het hart, is het niet nodig om het door luide recitatie bekend te maken.” Niemand raakt echter van streek door deze verschillen. Bediuzzaman heeft dit naar voren gebracht in de Risale-i Nur.

Kunt u enkele voorbeelden geven?

Hij zegt bijvoorbeeld in zijn Mathnawi al-Nuriya: “Overtref je dierlijke leven, maak je los van je stoffelijkheid en bereik de mate van leven van het hart en de ziel.” Hij wees symbolisch naar het leven van het hart en de ziel. Op hetzelfde moment legt hij in de Talwihat uitvoerig het nut en de risico’s van het opvolgen van een derwisj-orde uit. Elk instituut kan enkele defecten hebben. Zulke waarschuwingen betekenen niet dat hij zich tegen hen verzette. Verschillende ordes proberen het voorbeeld van onze Profeet te vertegenwoordigen in hun innerlijke levens en innerlijke werelden. Het is logisch dat er verschillende opvattingen en interpretaties zijn verschenen.

Kalbin Zumrut Tepeleri laat de gevoelens en gedachten van een inadequate persoon zien met een zwakke levensstijl. Deze zaken kunnen, als thema, eigenlijk altijd worden beschreven in het licht van de Risale-i Nur. In latere perioden van zijn missie, bijvoorbeeld in Lahikalar (boeken over communicatie tussen Bediuzzaman en zijn studenten en tussen de studenten onderling) benadrukt hij het belang van het bereiken van de hoogste graad van ascetisme, vroomheid en oprechtheid.

Soefisme is de manier om de “vriend” van God te zijn. Over het algemeen is iedereen de vriend van God. Degenen die hun voorgeschreven religieuze plichten vervullen en die zich onthouden van grote zonden zijn vrienden van God. Maar als we “vriend” op een bepaalde manier zeggen, krijgt het zijn eigen definitie. Om kandidaat te worden voor deze definitie, moet ons hart worden gestimuleerd en moet onze geest worden opgepoetst. Zoals we onze voeten gebruiken om te reizen, zo moeten we ook ons hart en onze geest gebruiken. Dit is mogelijk door te reizen door “de smaragden heuvels van het hart”, geleid door de diepste en meer verfijnde vermogens. Het maken van deze reis kan worden beschouwd als een vereiste voor het respectvol zijn ten opzichte van de goddelijke waarheden die zichtbaar zijn in het universum.

De nieuwe man en vrouw

De nieuwe man en vrouw

Geschreven door M. Fethullah Gülen

Geschiedenis heeft ons geleid tot de drempel van een nieuw tijdperk dat openstaat voor de openbaring van de Goddelijke gunst. Ondanks (of parallel aan) de wetenschappelijke en technologische vooruitgang, hebben de afgelopen twee of drie eeuwen een wereldwijde breuk gekend met traditionele waarden en, onder het mom van vernieuwing, een gehechtheid aan verschillende waarden en speculatieve fantasieën. Het is onze hoop, versterkt door veelbelovende ontwikkelingen, dat de volgende eeuw het tijdperk zal zijn van geloof en morele waarden, een tijdperk dat getuige zal zijn van wedergeboorte en herleving voor de gelovigen.

De nieuwe mens zal een balans vinden tussen diens hart en intellect.

Onder een aarzelende menigte die niet over een gezonde geest en gezonde redenering beschikt, zal een nieuw type mensen verschijnen. Deze mensen zullen evenveel op reden als op ervaring afgaan, en net zoveel belang hechten aan geweten en inspiratie als aan reden en ervaring. Zij zullen onuitputtelijk perfectie in alles nastreven, en een balans creëren tussen deze wereld en de volgende wereld. Ze zullen hun hart aan het intellect koppelen.

Deze mensen zullen niet gemakkelijk ontstaan. Elke geboorte is pijnlijk, maar deze gezegende geboorten zullen plaatsvinden en de wereld voorzien van een nieuwe, briljante generatie. Zoals wolken die zich lange tijd hebben verzameld uiteindelijk regen opleveren, en zoals het water aan de bodem ontsnapt, zo zullen de “bloemen” van deze nieuwe generatie ooit hun intrede doen.

Deze nieuwe mensen zijn integere individuen die, vrij van externe invloeden, zich onafhankelijk weten te redden. Geen enkele wereldkracht kan hen binden, en niets leidt ze af van hun doel. Ze zijn werkelijk onafhankelijk van elke wereldmacht en denken en handelen vrij, aangezien hun vrijheid evenredig is met hun dienstbaarheid aan God. In plaats van anderen na te doen, vertrouwen zij op hun eigen dynamiek die geworteld is in de diepte van de geschiedenis, en proberen zij hun oordeel te baseren op authentieke waarden.

Zij denken na, gaan op onderzoek uit, geloven, en lopen over van spiritueel genot. Terwijl zij de moderne voorzieningen ten volste benutten, verliezen zij hun traditionele en spirituele waarden nooit uit het oog bij het bouwen van hun eigen wereld.

Indien veranderingen en hervormingen gekoppeld zijn en afhankelijk zijn van onveranderlijke universele waarden, kunnen zij gretig worden omarmd. Anders vormen zij een overvloed aan speculatieve fantasieën die aantrekkelijk zijn vanwege hun nieuwheid en moderniteit. Met de zekerheid van deze onveranderlijke waarden, probeert de nieuwe man en vrouw altijd naar de toekomst te kijken om de donkere wereld te verlichten. De nieuwe man en vrouw zijn waarheidlievend en uiterst betrouwbaar en, ter ondersteuning van de waarheid, zijn zij bereid om indien nodig hun familie en thuis op te geven. Omdat zij zich niet hechten aan wereldse spullen, comfort en luxe, gebruiken zijn hun door God gegeven talenten om het mensdom te dienen en de zaden te planten voor een gelukkige toekomst. Vervolgens, met de hulp van God en altijd strevend naar succes dankzij Hem, zullen zij hun best doen om deze zaden te beschermen, zoals een kip zich over haar ei ontfermt. Hun hele leven staat in het teken van deze waarheid.

Om contact met de mensen te onderhouden en om te communiceren met de mensen (hun hoofd, hart en gevoelens) zullen de nieuwe man en vrouw de massamedia gebruiken en proberen een nieuw machtsbalans te vinden in gerechtigheid, liefde, respect en gelijkheid tussen de mensen. Zij zullen macht ondergeschikt maken aan recht, en nooit discrimineren op basis van huidskleur of ras.

Deze nieuwe mensen zullen diepgaande spiritualiteit, brede kennis, gezond verstand, wetenschappelijk temperament en wijze activisme combineren. Omdat zij nooit tevreden waren met de kennis die ze hadden, zullen zij hun kennis onophoudelijk vergroten – kennis van zichzelf, de natuur, en kennis van God.

Terwijl zij zichzelf vormen naar de universele deugdgietvorm, proberen zij tegelijkertijd de weg voor de ander te verlichten.

Uitgerust met goede zeden en deugden die iemand werkelijk menselijk maken, zijn deze nieuwe man en vrouw altruïsten die de menselijkheid liefdevol omarmen en indien nodig bereid zijn zichzelf op te offeren voor het welzijn van anderen. Terwijl zij zichzelf vormen naar de universele deugdgietvorm, proberen zij tegelijkertijd de weg voor de ander te verlichten. Ze steunen, verdedigen en bevelen het goede aan terwijl ze tevens proberen al het kwaad aan te vechten, te bestrijden en uit te roeien.

De nieuwe man en vrouw geloven dat Hij die hen het leven heeft geschonken dit gedaan heeft opdat zij Hem zouden kennen en aanbidden. Zonder een onderscheid te maken tussen het Boek van het Universum (waarin de Goddelijke Namen vermeld staan en derhalve naar Hem verwijzen, met een “trap” die naar Hem leidt) en De Heilige Schrift (de vertaling van het Boek van het Universum), beschouwen zij religie en wetenschap als twee manifestaties van dezelfde waarheid.
Zij zijn nooit reactionair. Zij gaan niet achter gebeurtenissen aan, daar zij de geschiedenismotor zijn die de gebeurtenissen initieert en vormt. Met gepast inzicht in hun tijdperk en de omringende omstandigheden, en met toewijding aan hun kernwaarden en blindelings vertouwen op God, zijn zij in een staat van ononderbroken zelfvernieuwing.

Deze nieuwe man en vrouw (deze mensen) zijn veroveraars en ontdekkers: ze veroveren zichzelf, gedachten, harten en ontdekken het onbekende. Voor hen is de tijd die niet geïnvesteerd wordt in het verder ontdekken van zichzelf en het universum weggegooide tijd. Terwijl zij, door middel van geloof en kennis, de sluiers weghalen die het ware gezicht bedekken, kunnen ze niet wachten om een stap verder te gaan. Met de boodschappen en antwoorden vanuit de Hemel, de Aarde en de Zee, reizen zij door totdat zij terugkeren naar hun Schepper.

Uit: Zamanin Altin Dilimi, Izmir 1997, p. 157-160
De gelukkige toekomst

De gelukkige toekomst

Geschreven door Fethullah Gülen   

 

De gelukkige toekomst

Beroemde Turkse dichter Mehmet Akif:

 

‘Het leven is alleen mogelijk door hoop.
De wanhopigen zijn verstoord en ongelukkig.’

Met gesloten ogen stel ik mij voor dat in mijn ‘land van hoop’ een gelukkige toekomst wordt voorbereid. Allerlei soorten schoonheid komen uit de hoeken van het bestaan en lopen doorheen de huizen en de straten, door de opvoedingsinstellingen en de plaatsen van eredienst en de kazernes. Zij worden weerkaatst in de kamers van onze huizen, zij omvatten ons in de vorm van een lichtvloed. Als zij samen met kleuren voorkomen, vormen zij regenbogen, waar ik voortdurend onder loop, om dit ‘op te zetten’ in mijn ogen en mijn ziel als een blijvende boog van geluk.

Terwijl we in één seconde doorgaan onder elke boog die met een werelds doel werd opgezet, leek het onmogelijk om door te lopen onder de hemelse boog die boven ons uit troont. Hieronder voelen we ons leven verenigd met het geheel der schepping in een eindeloze stroom. Wij zien, vol genoegen, hoe de dingen na een korte rustpauze terugvloeien rondom ons om te groeten. Dan worden ze door andere vervangen. Wij worden vervoerd door het immateriële genoegen dat stroomt uit deze voortdurende stroom der dingen en de intimiteit tussen hen en ons.

Bomen zwaaien zachtjes in een bries. Heuvels zijn groen en schitterend. Schapen grazen overal, blaten en mekkeren. Grote en kleine dorpen zijn verspreidt op de hellingen, in de vlakten en de valleien. Wij genieten van de waarneming van hun samenwerking en hun bijdrage tot een universele harmonie en merken op dat een heel leven niet volstaat om al deze genoegens te vertolken.

Deze kleuren, lichten en geluiden, deze levendigheid, komt uit de borst van het bestaan. Zij worden weerkaatst in de wereld van onze emoties. Wij voelen ons alsof wij luisteren naar de versregels die zijn samengesteld uit zoete dagdromen en herinneringen die in golven afkomen. Wij nemen het enorme boek der natuur in ons op en dit wekt in ons geestelijke genoegens op waarvan de hemel de zon bevat, de maan en de sterren. Waarvan de aarde bestaat uit de bergen, vlakten, tuinen, bossen en rivieren. Dit boek vult ons met onuitsprekelijk genoegen en vreugde en verheft ons tot de hogere sferen van het bestaan.

Elk seizoen lijkt het alsof we uit wéér een andere slaap der dood ontwaken en we vinden onszelf terug tegenover een kleurenpracht en verscheidenheid, van purper tot groen. We voelen ons gestreeld door briesjes die de aroma’s aanvoeren van bloemen, vruchten en granen.

Deze overweldigende panorama’s, die in de zielen het gevoel van schoonheid inplanten, verlichten zelfs de gedachten van pessimisten die alles steeds zien doorheen het venster van hun donkere ziel en overdonderd zijn door slechte gedachten en wantrouwen. De gelovige zielen: zij voelen in zich de tijd ‘stromen’, een echo van de melodie van het leven die in elk van hun cellen weerklinkt. De ochtenden kondigen zich bij hen aan met de zang van zachte briesjes, doorheen de bladeren der bomen, het geknabbel van beekjes, het getjilp van vogels en het geroep van kinderen. De zon die ondergaat wekt bij hen verschillende gevoelens van liefde en opwinding op.

De nacht voert hen mee, met verschillende flarden van muziek, doorheen de mysterieuze tunnels der tijd en de meest romantische spektakels der natuur; Elk spektakel dat we aanschouwen, binnen de horizon van het geloof en de hoop en elke stem die we horen, verwijdert de sluiers van onze zielen en voert ons doorheen paradijselijke valleien, schitterend, zacht, zuiver, sereen en aangenaam, waar de tijd oneindigheid verwerft. Deze vrede trekt ons aan naar fascinerende werelden, half gezien en half-niet gezien, die we sinds lang zien met de ogen van onze harten, alsof we ons achter een ‘kanten gordijn’ bevonden.

Op dit punt, waar de geest is meegevoerd door het genoegen der waarneming, blijft de tong stil, zijn de ogen gesloten en dringen er niet langer geluiden tot de oren door. Alles wordt vertolkt met de tong van het hart. Zuivere gedachten en gevoelens omvatten de mens, als een wolk van vreugde en opwinding. Tegenover zulke schitterende spektakels lijkt het de geest, van te wandelen in de paradijselijke tuinen.

Democratie

Democratie

Steun voor democratie

(Uit het opinieblad VolZin. Fethullah Gülen: Turkse voorvechter van tolerantie Marianne Vorthoren, Opinieblad VolZin, nr. 15 van 2008, 07 augustus 2008)

In zijn benadering van de islam legt Gülen de nadruk

  • op rationaliteit
  • op een open en nieuwsgierige geest
  • op tolerantie ten opzichte van verschillen en
  • op pluralisme

Deze principes leiden bij hem juist tot steun voor de seculiere democratie. Barton:

“Voor Gülen betekent seculiere democratie de enige geschikte weg naar bestuur in de moderne staat. De Koran en soenna (de profetische traditie, red.) mogen dan wel duidelijk zijn over godsdienstige waarden waarover men moet nadenken en die men moet hooghouden in een staat, toch bevatten ze geen blauwdruk voor de politiek. De islam staat geen onveranderlijke vorm van regering voor, noch probeert hij daaraan vorm te geven. In plaats daarvan stelt de islam de basisprincipes op die verwijzen naar de algemene eigenschappen van een regering. Hierbij laat de islam het aan de mensen over om het type en de vorm van bestuur te kiezen, afhankelijk van tijd en de omstandigheden. Gülen komt vaak specifiek op voor democratie met als argument dat het de meest geschikte vorm van bestuur is in de moderne tijd en dat het volledig in overeenstemming is met de islam.”

Gülen ziet samenwerking met mensen van andere religies en levensbeschouwingen als een noodzaak:

“Los van hoe de aanhangers hun geloof in hun dagelijks leven in praktijk brengen, algemeen geaccepteerde waarden als liefde, respect, tolerantie, vergevingsgezindheid, genade, mensenrechten, vrede, broederschap en vrijheid zijn waarden die door religies verheven zijn. Deze waarden, althans de meeste ervan, kregen een zeer prominente plaats in de boodschap van Mozes, Jezus en Mohammed, vrede zij met hen allen, en in die van Boeddha, Zarathustra, Lao-Tze, Confucius en de hindoeprofeten.”

 

[divider]

Is het mogelijk om islam en democratie met elkaar te verzoenen? Wat vindt u ervan dat in de meeste islamitische landen geen sprake is van democratie? In hoeverre is dit een gemis volgens u?

(Uit het interview met Muslim World: The Muslim World, Special Issue, July 2005 – Vol. 95 Issue 3 Page 325-471)

“Als we het over islam en democratie hebben, moeten we niet vergeten dat het ene een Goddelijke, hemelse religie is, en het andere slechts een van de menselijke bestuursvormen. De primaire doelen van de religie hebben betrekking op universele zaken zoals geloof dienstbaarheid aan God, het kennen van God en het erop nahouden van een ethische levenshouding. Met zijn honderden verzen roept de Koran de mensen op tot het geloof, tot dienstbaarheid aan de Waarheid en tot het verkrijgen van een bewustzijn van het belang van het verrichten van goede daden door zich uit te strekken naar een dieper niveau van dienstbaarheid en tot een leven volgens ethische principes. ‘Geloven en rechtvaardige daden verrichten’, dat zijn de onderwerpen waar de Koran de nadruk op legt. Een ander onderwerp dat de Koran onder onze aandacht brengt is het bewustzijn dat God alles ziet wat wij doen. Al onze handelingen zouden wij moeten verrichten alsof wij deze verrichten voor het aangezicht van God. Daarnaast benadrukt de Koran het onderhouden van een gewetensrelatie met God en spoort hij de mens aan om zichzelf te sieren met goede en oprechte daden.

Democratie is geen bestuursvorm die op zichzelf staat. Je kunt zelfs stellen dat het een begrip is dat in hoge mate gecompliceerd en verwarrend is. Vanuit dit oogpunt gebeurt het niet zelden dat dit begrip ter sprake wordt gebracht in combinatie met een andere term. Het wordt vaak voorzien van nadere bepalingen als ‘sociaal’, ‘liberaal’, ‘christelijk’ of ‘radicaal’. Het komt in de praktijk nogal eens voor dat één van deze vormen van democratie de andere niet eens als democratie accepteert. Toch heeft men het vandaag de dag vaak over ‘democratie’ op zich, zonder te kijken naar de verschillende relaties en bepalingen van dat begrip. Als men daarentegen religie ter sprake brengt, dan kijkt men al gauw naar het politieke aspect ervan, zonder eerst te bekijken welke plaats dit aspect binnen de religie inneemt. En dit terwijl politiek niet meer is dan één van de vele terreinen waarover de islam uitspraken doet. Dit gegeven heeft geleid tot een groot aantal discussies rondom de vraag of islam en democratie al dan niet met elkaar gecombineerd of verzoend zouden kunnen worden.

Ook al lijken islam en democratie niet direct elkaars tegenpool te zijn, toch is het duidelijk dat er onderling serieuze verschillen bestaan. Volgens één van de opvattingen is de islam niet alleen een religie, maar ook een staatkundig systeem. Of het nu gaat om het persoonlijk leven, het gezinsleven of sociale, economische en politieke aangelegenheden, de islam heeft er immers een uitspraak over gedaan. De beperking van de islam tot het geloof en de aanbidding, wordt vanuit deze opvatting beschouwd als een verkleining van het gebied van zijn mogelijkheden tot interactie en interventie. Rondom deze zienswijze hebben zich allerlei nieuwe ideeën ontwikkeld die er toe hebben geleid dat men de islam uiteindelijk als een politieke ideologie is gaan beschouwen. Volgens sommigen heeft een dergelijke denkwijze de islam gedegradeerd tot de positie van ‘één van de vele politieke ideologieën’. Een dergelijke ideologische visie op de islam is echter volledig in strijd met de geest van de islam. De islam is namelijk volledig gebaseerd op het recht en hij zet, met de principes die hij voorschrijft, geen enkele partij onder druk. De islam komt zelfs openlijk in het geweer tegen deze onderdrukking en betoont zich een voorvechter van het handelen in overeenstemming met de algemene opinie (zij het wel op terreinen die openstaan voor de vorming van een algemene opinie). Het zou adequater zijn om de islam te presenteren als een element dat gebruikt kan worden om de democratie te completeren, in plaats van hem te beschouwen als een ideologie. Als de islam op deze wijze gepresenteerd zou worden, dan zou dit de plaatselijke vormen van democratie in de islamitische wereld verrijken en zou de mensheid geholpen zij bij het begrijpen van de relatie tussen de geestelijke en de materiële wereld. Ik geloof dat de islam de democratie zou kunnen verrijken, doordat hij voorziet in de vele behoeften van de mens die uiteindelijk met niets anders verzadigd kunnen worden dan door zich te wenden tot een Eeuwig Wezen.

Inderdaad, het is pijnlijk om te zien dat er in de islamitische wereld, en in het bijzonder in ons eigen land (Turkije), zowel onder hen die uit naam van de religie spreken als onder de voorvechters van de democratie, individuen zijn die dezelfde vergissing begaan. Religie en democratie kunnen namelijk nimmer met elkaar verzoend worden. Religie berust immers op de heerschappij van God, terwijl democratie gebaseerd is op de consensus van het volk. Ik vrees dat er in dit kader nog een vergelijkbaar onderwerp is dat verwaarloosd en vergeten wordt. Dit betreft de uitdrukking: ‘De soevereiniteit komt onvoorwaardelijk toe aan de natie.’ Deze uitdrukking houdt niet in dat de heerschappij van God Hem wordt ontnomen, waarna deze onvoorwaardelijk aan de natie toevalt. Integendeel, het houdt juist in dat, zoals alles door God aan de mens in bruikleen wordt toevertrouwd, ook de heerschappij door Hem van een enkel individu, een dictator of tiran kan worden afgenomen en kan of moet worden toevertrouwd aan de natie. Dat is in zekere zin ook de praktijk geweest gedurende de heerschappij van de rechtgeleide kaliefen.

Er is geen enkele twijfel dat God in kosmologisch opzicht macht heeft over alles. Wijzelf, onze ideeën en onze plannen zijn allen in de hand van de Almachtige. Dit betekent echter geenszins dat wij geen eigen wil, voorkeur of keuze hebben. Zoals de mens in zijn persoonlijk leven de verantwoordelijkheid kreeg over sommige van zijn keuzes, zo is hij ook verantwoordelijk gesteld voor zijn wil en keuzes met betrekking tot een aantal sociale en politieke aangelegenheden. Mensen die de mogelijkheden hebben de wetgevende en uitvoerende instanties te kiezen, kunnen op verschillende manieren hun stem uitbrengen. Zelfs gedurende de ‘Asr-i Saadet’ – de gelukzalige tijd van de profeet en de rechtgeleide kaliefen – was er geen eenduidige wijze voor het kiezen van het bestuur. De verkiezing van Abu Bakr (de eerste kalief) verliep op een andere wijze dan die van de tweede kalief, Omar. Bij de verkiezing van de derde kalief, Othman respectievelijk de vierde kalief, Ali werd wederom een andere methode gebruikt. Alleen God weet wat de juiste manier is.

Bovendien is democratie geen systeem dat niet kritisch tegen het licht gehouden en ter verantwoording geroepen mag worden. Als we kijken naar het proces waarbinnen de democratie zich heeft ontwikkeld, dan zien we dat er zaken scheefgroeiden, die vervolgens weer rechtgezet werden. Hier en daar is de democratie herzien, zodat men nu kan spreken over wel dertig verschillende vormen van democratie. Vanwege het slingerende spoor dat de democratie op de route van haar ontwikkeling achterliet, bezien sommigen dit systeem nog steeds met argwaan. Misschien is dit wel één van de redenen waarom de islamitische wereld nog steeds terughoudend is wanneer het om democratie gaat. Naast terughoudendheid is er ook nog het gegeven dat een aantal dictatoriale bestuurders de democratie als een bedreiging voor hun eigen positie beschouwen en liever gebruik maken van grof geweld. Ook dit vormt een belangrijke drempel voor de ontwikkeling van de democratie in een aantal islamitische landen.

Fethullah Gulen over antisemitisme

Fethullah Gulen over antisemitisme

M. Fethullah Gulen

N.a.v. de recente discussies over antisemitisme: een oproep van Gulen voor zuivering van haat en vijandigheid

Onlangs is het onderwerp van antisemitisme weer opgedoken. Ditmaal vanwege de uitspraken van een paar kinderen. Dat het niet een kwestie is wat zich beperkt tot deze kinderen en dat haat jegens ‘de ander’ aan het toenemen is moge duidelijk zijn. De uitspraken die zijn gemaakt keuren wij ten strengste af. Dat de mensen die dit soort issues onder de aandacht brengen bedreigd worden baart ons zorgen.

In het volgende stuk werpt Fethullah Gülen licht op hoe er met haat tegen anderen omgegaan dient te worden, zowel vanuit het perspectief van universeel gedeelde waarden, als vanuit een islamitisch perspectief.

‘Liefde is de raison d’être voor het bestaan van creatie.’

Is het nog mogelijk om een(sgezind)heid te bereiken ondanks alle verschillen? (zie)

We kunnen uiteraard de verschillen die in het land bestaan, welke voortvloeien uit het feit dat ieder een eigen overtuiging, geschiedenis, cultuur en geografische ligging heeft, niet buiten beschouwing laten. Maar naast alle verschillen die er zijn, zijn er ook gemeenschappelijke punten die we in ogenschouw dienen te nemen. Als we dit onderwerp toespitsen op het individu, zullen we te maken krijgen met het volgende feit. Alle mensen zijn gemaakt van dezelfde materie; we bestaan allemaal uit dezelfde atoomdeeltjes van aarde, lucht en water. Daar komt bij dat we dezelfde structuur en dezelfde organen hebben. Bovendien vertonen we allemaal, naast fysieke verschillen zoals ons DNA, onze vingertoppen, onze stem, en ons gelaat, ook verschillen qua humeur, karakter, keuzen, capaciteiten en vaardigheden, waardoor iedere mens een aparte wereld in zichzelf herbergt. Maar deze verschillen dwingen ons juist om samen te leven en ons niet van elkaar te verwijderen. Net zoals de diverse ledematen die ons lichaam vormen, harmonieus met elkaar samenwerken ondanks hun verschillen, en net als in het heelal, dat bestaat uit talloze wezens en elementen, alles in de richting van een algemeen doel samenwerkt en samenleeft, en net zoals de zon met zijn warmte en licht, water, lucht, aarde, en de graankorrel met onze inspanningen samenwerken om ons dagelijkse brood te verwerven, evenzo zijn de verschillen tussen de mensen er niet voor om over te strijden, maar om samen te werken om een algemeen en gemeenschappelijke doel te dienen.

Wat is dan dat algemene en gemeenschappelijke doel?

Wat de godsdiensten en vooraanstaande filosofen door de geschiedenis heen hebben verkondigd, verschilt niet al te veel van elkaar, enkele uitzonderingen daargelaten. Allen hebben stilgestaan bij het doel van het wereldse leven. Bijvoorbeeld zegt Kant bij het omschrijven van dit doel, dat het niet de bedoeling zou moeten zijn van het bestaan van de mens om puur zijn materiële wellust te verzadigen, want de mens kan op dit gebied de dieren niet evenaren. Derhalve zou het doel van het bestaan van de mens moeten zijn het bereiken van de volmaakte mensheid door middel van morele opvoeding.

Een andere Duitse filosoof, Scheler, zoekt hetgeen de mens van de dieren scheidt in de kern van de Geist. Terwijl hij het volgen van instincten en gevoelens als gemeenschappelijke noemer ziet bij de voortplanting van dieren en mensen, noemt hij de Geist en diens activiteiten als een richtingaanwijzer voor de juiste koersbepaling van menselijke gevoelens en neigingen en ook de beteugeling daarvan. De ware menselijke vrijheid ontdekt hij in deze activiteit. Een filosoof als John Stuart Mill, die bekend staat als hedonist, weerspreekt het verwijt dat hij het bereiken van het hoogste genot als het doel van het leven beschouwt en de mens derhalve een doel stelt dat gelijkstaat aan dat van de zwijnen. Hij zegt daarbij dat hij doelt op het basisdoel van het menselijk bestaan, namelijk de ultieme geneugten van de geest, het geweten en de gevoelens.

Als we terug gaan naar de tijd van de Oudheid, zien we Plato in het westen, die voor de mens en diens opvoeding het bereiken van het goede, de waarheid, de schoonheid en de rechtvaardigheid als doel kiest en in het oosten Confucius, die op zoek naar een deugdzame samenleving, de menslievend, de wijsheid, de integriteit, de waarheid, de moed en de vastbeslotenheid als doel stelt voor de mensheid, dat slechts bereikt kan worden door middel van de bereidheid tot studie. Hij stelt dat de mens door studie deugden als de bekwaamheid, rechtschapenheid, wijsheid, eerlijkheid, zuinigheid, onbedorvenheid, het waarborgen van de rechten van ouderen, gulheid, discipline en integriteit zou moeten kunnen bereiken.

Vanuit de Koran bekeken

Zoals we in de Koran lezen en voor zover we de geschriften van islamitische geleerden en denkers die hierover schrijven kunnen volgen, wordt in de islam het hebben van kennis der materie als basisdoel gesteld voor het menselijk bestaan. Dat wil zeggen het in de ruimste zin des woords door de wetenschap construeren van de aarde met die kennis, het lezen van het heelal als een boek en het bereiken van de kennis van God. Onze geleerden en denkers staan stil bij het feit dat andere levende wezens dan de mens, bijvoorbeeld de dieren, als het ware ter wereld komen met voorkennis, die ze in een andere wereld hebben opgedaan en zich zo aan het leven aanpassen, terwijl de mens alleen door te leren van een potentieel mens-zijn tot een volwaardig mens kan worden.

Dit betekent dat we in de islamitische terminologie het begrip “Fitrat” kennen, hetgeen natuurlijke aanleg betekent en dat een onveranderlijke gemeenschappelijke noemer is voor een menselijke kern van ons allemaal. Deze gemeenschappelijke noemer van ons, onze gemeenschappelijke behoeften, onze gemeenschappelijke kenmerken bepalen ook de fundamentele principes in de opvoeding, waar ook ter wereld. Zelfs de kenmerken die we als verschillen zien, vormen een zeldzaam geheel, als deeltjes van een puzzel. Net zoals onze materiële basisbehoeften al vanaf de eerste mens tot en met nu niet veranderd zijn, evenzo zijn we allemaal hetzelfde gebleven wat betreft onze mentale en geestelijke kanten. Zoals ik bij het beantwoorden van de eerste vraag van Prof. Dr. Rostislav Ribakovprobeerde uiteen te zetten: fundamentele kenmerken die door alle mensen gedeeld worden, elementaire ethische waarden, gemeenschappelijke kanten van menselijk leven, bepalen ook de waarden voor onderwijs, die overal in de wereld geldig kunnen zijn. Ook het antwoord op de tweede vraag van de professor geeft een idee over dit onderwerp. Rest nog het toepassen van de methoden en wat dit betreft kunnen we leren van de werkzaamheden van onze onderwijzers en opvoeders, die ze al jaren, zelfs eeuwenlang hebben verricht. We kunnen dit proberen verder te ontwikkelen en de verschillen van de menselijke individuele psychologie en de culturele en geografische diversiteiten die in de praktijk ontstaan in ogenschouw nemen en daarmee aan het werk gaan.

Jegens moslims die haatgevoelens tegen joden dragen (zie)

Het kan voorkomen dat moslims die de pijn delen van de slachtoffers van oorlogen haatgevoelens hebben ontwikkeld tegen wie zij als de vijand zien. De islamitische religie aanhalen om als ‘bewijs’ aan te dragen voor de overtuigingen vol haat is echter onacceptabel.

“Moslims zijn de bodyguards van liefde en affectie, die alle daden van terrorisme mijden en die hun lichaam hebben gezuiverd van allerhande haat en vijandigheid.”

In een overlevering van de Profeet (vrede zij met hem) zei hij dat als een man vloekt op de vader van een andere man; of als iemand vloekt op de moeder van iemand anders, hij daardoor veroorzaakt dat er op zijn eigen moeder of vader wordt gevloekt en daardoor is hij in feite schuldig aan het vloeken op zichzelf. Wat dit eigenlijk indiceert is dat de Profeet (vzmh) er alles aan deed om respect aan anderen te tonen. Dit betekent dat mensen die vandaag de dag hun religie aanhalen wanneer ze anderen beledigen, ze hun Profeet niet goed hebben begrepen. Dit is zo omdat er geen ruimte is voor haat en vijandigheid in zowel de islam als de veelkleurige wereld van zijn afgezant Mohammed (vzmh).

Liefde verbindt het bestaan
Ja, Mohammed (vzmh) is een man van genegenheid. Hij staat ook bekend als “Habibullah”, wat afkomstig is van het woord ‘habib’ hetgeen ‘hij die van God houdt en die geliefd is door God’ betekent. Mystici zoals imam Rabbani, Mevlana Halid en Shah Veliyullah Dehlevi zeggen dat liefde de hoogste graad is.

God schiep de hele schepping uit liefde en de islam heeft dit delicate kantwerk van zijn liefde verfraaid. Om met de woorden van een andere grote mysticus te spreken: ‘Liefde is de raison d’etre voor het bestaan van creatie.’

Maar er is toch een gewelddadige element in de islam?

We kunnen natuurlijk, ondanks dit alles, niet ontkennen dat de islam een element van geweld in zich heeft dat fungeert als afschrikwekkend middel. Sommige mensen echter nemen deze elementen, die secundair zouden moeten zijn, en beschouwen ze als datgene waar islam over gaat, terwijl de islam juist vreedzaam is. Een vriend van me die deze gevoelens deelde, zei me eens: “Je praat met iedereen zonder beperkingen op te leggen. Hierdoor breekt de spanning die we hebben, terwijl we hebben geleerd dat we, volgens de islam, onze vijandelijkheid aan bepaalde mensen zouden moeten laten zien in de naam van God.” Deze gedachte komt eigenlijk voort uit de onjuiste interpretatie van dit idee.

Hoe dien je dan wel te gedragen en te handelen?

In de islam moet van alles dat is geschapen worden gehouden in de naam van God. Datgene wat moet worden gehaat en waartegen vijandigheid moet worden getoond, is de onzuivere en immorele gedachte en blasfemie. God heeft de mens bedoeld als vriendelijk schepsel (Isra 17/70), en je kunt zeggen dat iedereen, in meerdere of mindere mate, gezegend is met die kwaliteit. De Profeet van God (vzmh) kwam langs een Joodse begrafenis en hij stopte even om zijn respect te betuigen. Toen hij erop werd gewezen dat de persoon die werd begraven joods was, antwoordde Mohammed: “ Hij is echter nog altijd mens.” Hij toonde de waarde die in de islam aan de mensheid wordt gegeven.

Dienaren van God
Als we de Koran lezen zien we dat het in alle opzichten is gebaseerd op vergeving en tolerantie. In de passage ‘Het Huis van Imran’ in de Koran staat: ‘Zij die welwillend hun ongedwongenheid en puurheid spenderen, en zij die hun toorn onderdrukken en mensen vergeven; God heeft hen die goed doen lief.’ (Al e-Imran 3/133) Laat het ons verder uitleggen. Je loopt tegen een incident aan dat je bloed laat koken; mensen hebben je vervloekt en beledigd. Je zou je, zo goed als je kan, onverschillig moeten gedragen en niet moeten reageren. De Koran laat zien hoe mensen van goede zeden zich zouden moeten gedragen, zelfs op momenten dat je zou willen snauwen. “Dat zijn zulke grootmoedige mensen dat wanneer zij geconfronteerd zouden worden met gebeurtenissen die hen gek maken, ze hun woede in zouden slikken alsof het een doorn was en ze de fouten van anderen door de vingers zouden zien.” De Arabische woorden uit deze passage betekenen veel. ‘Kezm’ betekent slikken wat niet geslikt kan worden terwijl Kazim betekent dat iemand zijn woede inslikt.

In een andere passage vertelt God zijn volgers: “En zij die geen valse getuigenis willen afleggen. En wanneer ze trivialiteit passeren, passeren ze op edelmoedige wijze.” (Al-Furqan 25/71)

Een islamitische stijl
Wanneer we kijken naar het verheven leven van de Profeet (vzmh), zien we dat hij alles wat in de Koran staat toepaste. Tegen iemand die bij hem kwam en toegaf overspel te hebben gepleegd en die erom vroeg om gereinigd van zijn zonden ongeacht wat de straf zou zijn, zei de Profeet (vzmh) bijvoorbeeld: “Ga naar huis en heb berouw. Er is geen zonde die God niet vergeeft.” Een ander Hadith vertelt ons hoe een persoon een ander er bij de Profeet (vzmh) van beschuldigde van hem te hebben gestolen. Op het moment dat de straf zou worden uitgesproken, draaide de man zich om en hij vergaf de dief, waarop Mohammed (vzmh) zei: “Waarom heb je hem in eerste instantie niet vergeven?”

Dus, als dit allemaal tot in detail is onderzocht in de eigen bronnen, zal men inzien dat de stijl -die is aangenomen door degenen die anderen met haat en vijandigheid bejegenen en die hun verzet tegen moslims, joden en christenen, met uitzondering van henzelf, hebben aangescherpt met boosheid en die een smet op hen werpen door hen “ongelovig” te noemen- totaal niet in overeenstemming is met de islam. Zoals we hierboven hebben aangegeven is de islam een religie van liefde en tolerantie. Moslims zijn de bodyguards van liefde en affectie, die alle daden van terrorisme mijden en die hun lichaam hebben gezuiverd van allerhande haat en vijandigheid.

Verslaafd aan Gemakzucht

Verslaafd aan Gemakzucht

Geschreven door Fethullah Gülen

Iedere nobele oorzaak en waarheid zal aan standvastigheid winnen en een universele identiteit ontwikkelen, dankzij de vastberadenheid van de voorstanders om het te beschermen en zich eraan toe te wijden. Wanneer het de aanhangers aan opmerkzaamheid, loyaliteit en doorzettingsvermogen ontbreekt, dan zal datgene wat zij hebben omarmd uiteindelijk uit het geheugen worden gewist tengevolge van de vastbesloten vijandige tegenstander.

Zoals stilstaand water gaat stinken en bederft wanneer het zijn vloeibaarheid (de bron van zijn leven) verliest, zullen luie mensen die zichzelf aan comfort en gemak overleveren onvermijdelijk wegrotten en als verliezers eindigen. De hunkering naar gemak is de eerste waarschuwing en teken van de dood. Zij wier gevoeligheid uitgeschakeld is zijn niet in staat de waarschuwing of de tekenen te begrijpen, en dus slaan zij deze waarschuwingen en het welgemeende advies van vrienden in de wind.
Luiheid en gemakzucht behoren tot de voornaamste oorzaken van ontbering en vernedering. Passieve mensen die zichzelf hebben overgeleverd aan (indolent) gemakzucht zullen een keer zo diep zinken dat ze zullen verwachten zelfs voor hun basisbehoeften op anderen te mogen leunen.

De succesvolle mensen zijn de vastberaden, wilskrachtige en gelukkige mensen die elke ochtend en elke avond diep vanuit hun hart opnieuw een eed afleggen om…

Zodra de extreme verslaving aan het thuisblijven gepaard gaat met indolent gemakzucht, zullen de “frontlinies” verlaten worden en worden mensen lafaards. Wordt deze aftakeling niet herkend, en wordt de situatie niet intelligent en adequaat aangepakt, dan zullen  ontberingen en afschuwelijke gevolgen onontkoombaar zijn.
Zij die het “front” verlaten omdat zij verslaafd zijn aan het comfort van hun thuis of driften zullen uiteindelijk exact het tegenovergestelde tegenkomen van wat zij verwachtten. Ze kunnen zelfs hun mooie woning en prachtige kinderen kwijtraken! Hoe waar zijn de woorden van een moeder aan haar zoon, een commandant die niet moedig heeft gevochten toen dat nodig was: “Op het slagveld heb je niet als een man gevochten, dus mag je nu op zijn minst als een vrouw gaan huilen!”

Voor de mens zijn verandering en verval doorgaans langzaam en stil. Soms kan zelfs een beetje onoplettendheid, een lichte afdwaling van de ‘caravan’, een complete ineenstorting en totaalverlies teweegbrengen. Desalniettemin, omdat deze mensen denken dat ze nog steeds op dezelfde lijn zitten en zich in dezelfde situatie bevinden, beseffen zij niet dat ze gekelderd zijn naar de bodem van een put vanuit een minaretachtige piek.

Zij die de inspanningslijn opgeven en met een schuldgevoel worstelen, een gevoel waar iedere vluchteling en spijbelaar mee te kampen krijgt, zullen waarschijnlijk in de verdediging schieten en kritiek leveren op hun behulpzame vrienden. Voor deze mensen is het bijna onmogelijk om aan hun afwijking te ontsnappen en de oorspronkelijke draad weer op te pakken. Adam herstelde zijn eerdere rang door middel van een enkele daad (zijn schuldbekentenis) nadat hij in de vergetelheid was geraakt. Satan echter, ondanks de ernst van zijn zonde, probeerde zichzelf te verdedigen en vond eeuwige frustratie.

Zij die hun vastberadenheid, wilskracht en inspanningsvermogen kwijt zijn, beïnvloeden de moed en geloofskracht van de mensen om hen heen. Soms kan slechts enige aarzeling of tegenzin van een besluiteloos individu een enorme schok en verlies van hoop veroorzaken, vergelijkbaar met het overlijden van 100 mensen. Een dergelijke ramp zal de staatsvijanden alleen maar aanmoedigen om ons aan te vallen.

De aantrekkelijkheid van kinderen, een gezin en wereldse bezittingen is verleidelijk en tegelijkertijd een zware beproeving. De succesvolle mensen zijn de vastberaden, wilskrachtige en gelukkige mensen die elke ochtend en elke avond diep vanuit hun hart opnieuw een eed afleggen om trouw te blijven aan de waarheid waaraan zij zichzelf hebben toegewijd.

Uit: Criteria or Lights of the Way, Izmir 1996, Vol. 1, (9de editie), p. 41-46